خبرگزاری حوزه ضمن تسلیت سالروز رحلت جانسوز کریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س) نوشتاری از آیت الله علی کریمی جهرمی را منتشر می کند
*حرم اهل‌بیت(ع)
حضرت صادق علیهالسّلام فرمودند: اِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّةُ وَ اِنَّ لِلرَّسُولِ حَرَماً وَ هُوَ مَدینَةُ وَ اِنَّ لأمیرَالْمُؤمِنینَ حَرَماً وَ هُوَ الْکُوفَةُ وَ اِنَّ لَنا حَرَماً وَ هُوَ بَلْدَةِ قُمْ وَ سَتُدْفَنُ فیها اِمْرَأةٌ مِنْ اَوْلادى تُسَمَّى فاطِمَةُ فَمَنْ زارَها وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةَ. قالَ علیهالسّلام ذلِکَ وَ لَمْ تَحْمِلْ بِمُوسى اُمُّه؛ براى خدا حرمى است و آن مکّه است و براى رسول خدا (ص) حرمى است و آن مدینه است و براى امیرالمؤمنین حرمى است و آن کوفه است و براى ما حرمى است و آن شهر قم است و به زودى خانمی از اولاد من به نام فاطمه در آن سرزمین دفن مىشود، پس هرکس او را زیارت کند، بهشت بر او واجب خواهد شد. مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، ج 99، ص 267،
اهمیّتمقام این بانوىمکرّمه و عنایتخاصّى که روىزیارتآنحضرتاست از اینروایت بهخوبى ظاهرمىشود،زیرا:
*اوّلاً زمانى امام صادق علیهالسّلام از فاطمه معصومه(س) و زیارت او سخن مىگوید که هنوز انعقاد نطفه پدر بزرگوار او نشده، چه رسد به خود او.
*ثانیاً از دفن فاطمه معصومه علیهاالسّلام در قم اطّلاع مىدهند و ظاهراً به همین لحاظ قم را حرم امامان قلمداد مىکند در حالى که شهرهاى متعددی داریم که مدفن امامزادگان والامقام و بلکه مدفن امامان است، ولى این وجهه و عنوان را پیدانکردهاند که حرم امامان باشند.
* ثالثاً وعده صریح و قطعى بهشت به زائران قبر حضرت فاطمهمعصومه سلاماللَّهعلیها داده است.
و این روایت به سند دیگرى نیز آمده و در آنجا عبارت چنین است که: حضرت صادق علیهالسّلام مىفرمایند:
اِنِّ زیارَتَها تَعْدِلُ الْجَنَّةَ؛ زیارت فاطمه معصومه سلاماللَّهعلیها معادل و همطراز بهشت است. مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، ج 99، ص 267.
ابن قولویه متوفّاى سال 367 هق که استاد شیخ مفید اعلىاللَّهمقامه بوده نقل کرده است سعدبنسعد گفته: من از حضرت اباالحسن، امام رضا علیهالسّلام راجع به زیارت فاطمه سلاماللَّهعلیها، دختر حضرت موسى بن جعفر علیهالسّلام پرسش کردم. حضرت فرمودند: مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّة؛ هرکس او را زیارت کند، بهشت براى اوست. کامل الزّیارات، ص 324،
و نیز از ابن الرّضا، حضرت جواد علیهالسّلام نقل کرده که فرمودند: مَنْ زارَ عَمَّتى بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّة؛ کسى که قبر عمّهام را در قم زیارت کند، بهشت براى اوست.
از تعبیر عَمَّتى که در روایت حضرت جوادالائمه علیهالسّلام آمده به ذهن تداعى مىشود که امام جواد علیهالسّلام به داشتن چنین عمّه محترمهاى افتخار مىکند و از اینرو به جاى ذکر نام آن بانوی عظیم‌الشأن، عنوان عاطفى و زیباى «عمّهمن» را بهکار مىبرد.
علّامه مجلسى رضواناللَّهعلیه مىگویند: در بعضى از کتب و روایات دیدم که علىبنابراهیم از پدرش از سعد نقل کرده که حضرت على بن موسى الرضا علیهالسّلام فرمودند: یا سَعْدُ عِنْدَکُمْ لَنا قَبْرٌ؛ براى ما در نزد شما قبرى است. عرضکردم: جانمفدایت، منظورتان قبر فاطمهبنتموسىعلیهماالسّلاماست؟ فرموند:نَعَمْ،مَنْ زارَها عارِفاً بِحَقِّها فَلَهُالْجَنَّةُ. مجلسى، محمّدباقر، بحارالانوار، ج 99، ص 265-266.
آرى، منظورم همان است، کسى که او را با شناخت حق و مقامش زیارت کند، بهشت از براى اوست.
*نکات لطیف این روایت
1- طبق این روایت، حضرت امام رضا علیهالسّلام ابتداءً به سعد که قمى بوده فرمودهاند: براى ما در نزد شما قبرى است. عبارت چنانست که گویى این قبر مال همه امامان و براى خاندان عصمت و طهارت است و همگى بدان توجّه و عنایت دارند.
2- در این روایت نیز وعده بهشت در مقابل زیارت حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها داده شده است.
3- در خصوص این روایت براى فاطمهمعصومه سلاماللَّهعلیها قید شده است که: عارِفاً بِحَقِّها؛ اگر با معرفت مقام والا و شناخت عالى نسبت به آن بانوى مکرّمه وى را زیارت کند، بهشت از براى اوست.
و طبق این تعبیر، هنگامى بهشت جزا و پاداش زیارت حضرت فاطمهمعصومه سلاماللَّهعلیها است که زائر، عارف به مقام شامخ و مرتبه رفیع و منیع آن بزرگوار باشد.
بنابراین باید کوشش کرد که قبل از زیارت آن حضرت، شناختى نسبت به او پیدانمود و باید زائر، آشناى به جلالتقدر و منزلت رفیع وى در نزد خداى متعال شود تا به چنین فوز عظیم و مرتبه والایى نایل گردد.
مطلب بسیار مهم و چشمگیرى که در این روایات آمده است و قدر مشترک و جامع بین همه آنهاست، وعده بهشت به زائران قبر شریف حضرت فاطمه معصومه سلاماللَّهعلیها است. وعده صریح و آشکار به بهشت در مقابل زیارت حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها در لسان مبارک سه امام معصوم و مفترضالطاعة علیهمالسّلام آمده است:
حضرت امام صادق علیهالسّلام این وعده را دادند، حضرت امام رضا علیهالسّلام نیز تصریح به این وعده فرمودند و بالاخره حضرت جواد علیهالسّلام نیز زائران قبر عمهشان را نوید به بهشت دادند.
بر اساس این روایات شریفه و اخبار عدیده، استحباب زیارت مرقد منوّر حضرت فاطمه معصومه علیهاالسّلام جاى اندک تردیدى ندارد و خود مطلبى روشن و واضح است.
*زیارت حضرت معصومه مسلم است
زعیم شیعه مرحوم آیتاللَّهالعظمى گلپایگانى اعلىاللَّهمقامه نیز در جواب یکى از استفتائاتى که از ایشان شده، بدین موضوع تصریح کردهاند و متن سؤال و جواب این است:
سؤال: آیا مىتوان گفت زیارت حضرت معصومه علیهاالسّلام در قم با ادلّه اجتهادى ثابت است، بدین ترتیب آیه
وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ...
حدیث: مَنْ زارَ فاطِمَةُ بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ.
اجماع: اتفاق همگى علماى شیعه از گذشته تا کنون.
سیرهتمامى مردم شیعه از قدیم تا حال؟
جواب: بسم اللَّه الرحمن الرحیم. استحباب زیارت حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها، از نظر روایات مسلّم است و حاجتى به استدلال به ادلّه مذکور نیست. واللَّهالعالم. 24/ج2 /1408
مطلبى را در اینجا براى اکمال بحث اضافه مىکنیم و آن این است که مرحوم شیخ صدوق علیهالرّحمة در کتاب ثوابالاعمال و نیز ابن قولویه در کتاب کامل الزّیارات و علّامه مجلسى در بحارالانوار اوّلاً زیارت حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها را ذکر کردهاند و سپس به نقل روایت زیارت حضرت عبدالعظیم حسنى علیهالسّلام پرداختهاند.
و این مراعات تقدیم و تأخیر آن هم در کتابهاى علماى کمنظیر در عالم تشیّع اسرارى را کشف مىکند و حاکى از آنست که حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها بر حضرت عبدالعظیم - با تمام جلالت قدرش - تقدّم و ترجیح دارد، با آنکه حضرت عبدالعظیم علاوه بر شرافت امامزاده بودن، محدث نیز بوده است و از جمله راویان معروف اخبار امامان معصوم صلواتاللَّهعلیهماجمعین به شمار مىرود.
آرى، حضرت معصومه سلاماللَّهعلیها علاوه بر مقامات معنوى، فرزند بلاواسطه حضرت موسى بن جعفر، امام کاظم علیهالسّلام است ولیکن حضرت عبدالعظیم علیهالسّلام با چهار واسطه به امام مجتبى علیهالسّلام مىپیوندد.
آیت‌الله علی کریمی جهرمی