عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهارکرد: زیارت اربعین، به ابعادی فراتر از عاشورا میپردازد؛ این که امام ولی، خلیل و برگزیده و فرزند برگزیده خداست و... همه این مباحث در زیارت اربعین به شکل جامع بیان شده است
به گزارش خبرگزاری حوزه، حجتالاسلام والمسلمین محسن الویری یکشنبه شب در نشست تخصصی بررسی زیارت اربعین که در موسسه دین پژوهان کشور در قم برگزارشدگفت: در بررسی متون تاریخی دینی، می‌توان از درون و یا برون متن به دلالتهای تاریخی دست یافت؛ زیارات و ادعیه و... شیعه دلالتنامههای علمی را در خود جای دادهاند.
وی در ادامه با بررسی ابعاد خاص زیارت عاشورا، تصریح کرد: در زیارت عاشورا نام افرادی که در عاشورا چه در بین یاران حضرت و چه در بین دشمنان حضور داشتند به روشنی ذکر شده است که می‌توان از همین متن نیز به شرایط آن زمان پیبرد.
این استاد حوزه ودانشگاه یادآورشد: با توجه به این تحلیل درون متنی، می‌توان از این ادعا دفاع کرد که این متن از امام محمد باقر(ع) نقل شده است و اگر هم کسی آن را نقد کند باید بپذیرد که این متن دقیقا مختص به همان بازده زمانی بوده است.
وی افزود: اگر به سراغ زیارت اربعین برویم نیز باید به نکاتی پیرامون همین مباحث دقت کنیم؛ نکته اول این که زیارت اربعین از امام صادق(ع) و از مجرای صفان بن مهران نقل شده است؛ این زیارت دارای چهار محور عمده است که محور اول آن معرفی امام(ع) است.
عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهارکرد: این تعریف امامت در زیارت اربعین فرای تعریف امامت در خصوص واقعه کربلا و شخص امام حسین(ع) است؛ در واقع در این زیارت به ابعادی فراتر از عاشورا میپردازد؛ اینکه امام ولی، خلیل و برگزیده و فرزند برگزیده خداست و... همه این مباحث در زیارت اربعین به شکل جامع بیان شده است.
وی یادآورشد: دومین بعد از ابعاد این زیارت، تحلیل قیام کربلاست که در این باره به معرفی امام و ویژگیهای امام حسین(ع) در کربلا میپردازد؛ در واقع در این زیارت، امام به بررسی و تحلیل جامعهشناختی از دشمنان امام حسین(ع) و دوستان این ارایه میدهند.
سردبیر فصلنامه تاریخ اسلام، عنوان کرد: سومین بعد از ابعاد چهارگانه این قیام، در واقع موضع گیری در مقابل کسانی است که در مقابل امام حسین(ع) ایستادند ولی نامی از آنان ذکر نشده است.
وی گفت: نگاه به آینده و جایگاه یک شیعه در افق آینده، چهارمین بعد از ابعاد مختلف این زیارت را تشکیل میدهد؛ در واقع در این دعا یک نوع پیوند ناگسستنی بین امام و جایگاه شیعیان و وظایف آنان در مقابل امام ارایه می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین الویری بیان کرد: وقتی چنین افقی متصور شد، یک فرد شیعی خود را باید در این افق و مرز بنگرد و به وظایف خود آشنا شود.
وی افزود: این زیارت نامه چهار دلالت تاریخی نیز در خود دارد که نخستین آن، آگاهیهایی است که از شرایط زمان یزید و واقعه عاشورا در اختیار ما قرار میدهد؛ در این دعا به جای پرداختن به ظواهر، امام(ع) یک تحلیل جامع از روانشناختی و جامعه شناختی و اعتقادی از آن شرایط در اختیار ما میگذارد.
این مدرس حوزه و دانشگاه عنوان کرد: دومین دلالت آن است که یک تحلیل نظری و تئوریک از قیام عاشورا نیز در این زیارت نامه مستتر است که این تحلیل یک تحلیل فراتاریخی است که منظور آن این است که عاشورا در پیوند با مفهوم امامت معنی پیدا کند.
وی گفت: در مقایسه با زیارت عاشورا، مشخص است که در زمان امام صادق(ع) این فهم بیشتر شده و امام راحت تر این تحلیل را ارایه میدهند؛ در واقع این آموزهها از سوی همه ائمه(ع) به شکل تفصیل و اجمال ارایه میشده ولی با توجه به مقتضیات زمان و مکان و مردم این مباحث کم و زیاد شده است.
حجت الاسلام والمسلمین الویری اظهارکرد: دلالت سوم، این است که این نگاه از بنی امیه فراتر میآید و یک گام فراتر از عاشورا جریان حق و باطل را توضیح میدهد؛ در واقع اگر در اینجا بتوانیم زمان صدور این زیارتنامه را متوجه شویم گره بزرگی را باز خواهیم کرد چون میتوانیم از روی بسیاری از دلالتها به زمان صدور این روایات نیز رسید.
وی گفت: چهارمین دلالت نیز آن است که نشان میدهد شاید زمان صدور این زیارت در اواخر بنی امیه و قبل از روی کار آمدن بنی عباس است زیرا امام در اینجا امید به انقلاب و ایجاد روح انقلابی را در روح شیعیان میدمند.