مراسم امضاء و تبادل تفاهم نامه بین مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی و معاونت منابع انسانی قوه قضاییه روز گذشته در سالن نشست های حوزه علمیه امام کاظم(ع) برگزار گردید.

حجت الاسلام سید توحید عاملی قائم مقام معاونت آموزش و نماینده معاونت منابع انسانی قوه قضاییه در این مراسم اظهار داشت: شغل قضاوت و منصب قضاء هم از دیدگاه دینی و بر اساس متون دینی و بر اساس دستاوردهای بشری و فهم انسانی در سایر کشورهایی که منطق دینی هم ندارند از جایگاه رفیعی برخوردار است و سمت دیگری نظیر اهمیت آن وجود ندارد.

قضاوت جایگاه ممتازی در اسلام دارد

وی با تأکید بر این که قضاوت جایگاه ممتازی در اسلام دارد، اظهار داشت: از طرف دیگر وقتی به نظام های استخدامی در سایر کشورها مراجعه می کنید و فرایند انتخاب قاضی را می بینید این حساسیت ویژه را مشاهده می کنید.

قائم مقام معاونت آموزش قوه قضاییه عنوان داشت: این یک امر مورد اتفاق همه ادیان و مذاهب است که فردی که می خواهد در جان و مال و ناموس مردم اجازه تصرف پیدا کند باید ممتاز باشد و فرد عادی نمی تواند این رسالت را بر عهده بگیرد به همین جهت در دین ما و در نظام های مختلف جهان برخی شاخص های قاضی تعریف شده است.

وی با اشاره به ضرورت دقت در جذب و گزینش قضات عنوان داشت: حجت الاسلام امینی معاون منابع انسانی نیز در بحث فرایند مطالعاتی و استانداردسازی جذب قاضی بر اساس الگوهای دینی فعالیت های زیادی انجام داده اند و مطالعات و پژوهش زیادی نیز صورت گرفته است تا به این وضعیت امروز رسیده ایم.

شاخص های لازم در قاضی

حجت الاسلام عاملی خاطرنشان کرد: قطعا چند شاخص در یک قاضی اساسی است از جمله میزان تسلط علمی، چراکه قضاوت امری دانش بنیان است و هیچ فردی بدون سلاح علم و دانش اجازه ورود به این منصب را ندارد و برای احراز این ویژگی ها باید ابزارها و آزمون هایی داشته باشیم تا هم برای کسانی که وارد شغل می شود و هم برای دستگاه قضا اطمینان حاصل شود.

وی با بیان این که شغل قضاوت واجب کفایی است، ابراز داشت: به همین دلیل هرکس اطمینان از خودش ندارد مجاز نیست که در این شغل وارد شود و برای اطمینان و احتیاط آزمون هایی که طراحی و پیش بینی شده به ما کمک می کند.

نماینده معاونت منابع انسانی قوه قضاییه ابراز داشت: گاهی دیده می شود افرادی که همه مراحل را پشت سر گذاشته اند، پشیمان شده اند و به دلیل عدم علم کافی می خواهند استعفاء بدهد و به همین جهت شاخص های علمی در کنار شاخص های دیگر از جمله ویژگی های شخصیتی است.

وی با اشاره به لزوم سنجش شخصیت متقاضی قضاوت نیز یادآور شد: در کنار بعد علم باید مشخص شود که فرد آیا شخصیتی قاطعی دارد یا خیر و آیات قدرت تصمیم گیری دارد یا خیر، شجاع هست یا نه و اساسا آیا عاری از اختلالات شخصیتی است و به همیت جهت روش هایی باید اتخاذ شود تا این کار اثبات شود.

حجت الاسلام عاملی ادامه داد: با این منطق وضعیتی که فعلا وجود دارد در برخی مراحل گزینش هدف سنجش میزان دانش و تخصص علمی است و بخشی نیز مربوط به قابلیت های شخصیتی است و بخش دیگر در گزینش، ویژگی ها و صلاحیت های عمومی فرد است که به طور دقیق بررسی می شود.

شیوه جذب عمومی و اختصاصی

وی با اشاره به شیوه جذب عمومی و اختصاصی در حوزه و دانشگاه ابراز داشت: در بخش جذب عمومی از میان داوطلبان دانشگاه دو آزمون تشریحی و تستی گرفته می شود ولی از حوزویان تنها یک آزمون کتبی گرفته می شود و جذب اختصاصی در دانشگاه بستگی به سوابق علمی درخشان، رتبه های بالا و معدل دارد.

قائم مقام معاونت آموزش قوه قضاییه ادامه داد: در حقیقت در جذب اختصاصی افراد متقاضی این اطمینان خاطر را می دهند که از توانمندی علمی لازم برخوردار هستند و از آزمون کتبی معاف می شود برای حوزویان نیز بر اساس سوابق علمی، معدل بالای 16 در این مرکز و فارغ التحصیلان سطح سه مشمول جذب اختصاصی می شوند و به عقیده ما در حوزه مرکز تخصصی قضا در این اولویت است.

وی با بیان این که مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی ظرفیت های ارزمشندی را فراهم کرده است، یادآور شد: برای ورود به شغل قضاوت در حکومت اسلامی صرف داشته های حوزوی کفایت نمی کند و مسائل پیچیده و قوانین شکلی برای تضمین حقوق در قالب آیین های دادرسی نیز پیش بینی شده است که در این مرکز به این قوانین نیز توجه می شود.

حجت الاسلام عاملی ابراز داشت: ما در قانون با مباحثی که در فقه به آنها کمتر توجه شده است مواجهیم بنابراین در کنار آموخته های حوزوی فقهی مباحث جدید قواعد شکلی و ماهیتی نیز باید ارائه شود و طلبه به ابزار علم مسلح شود.

جذب اختصاصی به معنای آسان گرفتن برای گزینش نیست

وی تصریح کرد: البته مسأله جذب اختصاصی ضمن این که تسهیلی برای ورود است، بررسی علمی فرد نیز است چراکه او مدعی توانمندی علمی است و حتما باید در آزمون شفاهی این مسأله را اثبات کند، بنابراین این تفاهم نامه باید انگیزه ها را بیشتر کند نه این که خیال طلاب راحت را راحت کند.

قائم مقام معاونت آموزش قوه قضاییه با بیان این که چشم امید بسیاری از مردم به این مرکز است، ابراز داشت: ما فکر می کنیم این مرکز نه فقط برای حوزه بلکه برای برای قوه قضاییه است، بنابراین باید پیگیر باشیم و در جذب افرادی که از این پس وارد می شوند مشارکت کنیم، البته برای افرادی که فارغ التحصیل و یا مشغول تحصیل هستند نیز همین تفاهم نامه مجرا خواهد بود.

وی عنوان کرد: در مورد مرحله سنجش شخصیت و بررسی ویژگی های شخصیتی با مشورت و برگزاری نشست های متعدد 30 ویژگی را تعریف کرده ایم که برخی سلبی و برخی ایجابی است، به عنوان نمونه همه افراد از تقوای نسبی برخوردار هستند ولی درجه تقوایی بالاتری در قضاوت نیاز است و از این جهت داوطلبان حوزوی راحت تر هستند.

حجت الاسلام عاملی ابراز داشت: یک سری ویژگی هایی برای قاضی لازم است؛ بخشی مربوط به به کنترل است و کمتر داریم که گزارش اختلال بشود و در بعد دیگر ویژگی های شخصیتی بررسی می شود به عنوان مثال فرد باید درجه اعتماد به نفس بالایی داشته باشد و جریان رسیدن او به تصمیم سالم باشد و در بخش سوم مسأله توانمندی های هوشی است که هوش هیجانی، هوش تحلیلی و هوش شناختی او بررسی می شود.

اخذ مجوز مرکز مشاوره قوه قضاییه

وی با بیان این که مجوز مرکز مشاوره قوه قضاییه نیز گرفته شده است، عنوان کرد: با توجه به تجربه هایی که صورت گرفته این آمادگی را داریم با توجه به این که مرکز تخصصی قضا یک مرکز سازمان یافته است دوره های مرتبط با ویژگی های شخصیتی برگزار کنیم، چراکه برخی ویژگی ها قابل رشد و برخی نیز قابل تغییر است.

نماینده معاونت منابع انسانی دستگاه قضایی یادآور شد: در گزینش نیز از نظر صلاحیت های عمومی، سوابق، مسائل عقیدتی سیاسی باید افراد مورد بررسی قرار بگیرند و در یک دوره یک سال و هشت ماهه شرکت کنند ولی با توجه به این که در این مرکز آموزش های حقوقی ارائه می شود از شرکت در دروه پیش نیاز معاف می شوند و تنها در دوره یک ساله شرکت می کنند.

وی با بیان این که در این دوره یک ساله 9 آزمون به صورت پودمانی برگزار می شود، ابراز داشت: برای جذب قطعی موفقیت در همه آزمون ها لازم است و پس از آن فرد وارد دوره اختبار پایان دوره می شود که ناظر به شایستگی های شغلی است که فرد آیا آمادگی لازم برای نشستن پشت میز قضاوت را دارد یا خیر