یکی از خلاءهای محسوس در نگاههای دینی به مسائل اجتماعی و حتی پارهای از اصول اجتماعی دینی، فقدان یا ضعیف بودن نگاههای اجتماعی است، یعنی تا مادامی که دارای یک نظریه درباره مسائل اجتماعی نباشیم نمیتوانیم به صورت دقیق،
اصول دارای بار اجتماعی در اسلام را فهم و تحلیل کنیم و نمیتوانیم مواجهه کاملی با مسائلی که در عرصه اجتماع رخ میدهد داشته باشیم.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی خاطرنشان کرد : رفتار امامان معصوم (ع) در عرصههای اجتماعی،یکی از منابع قوی برای ایجاد نگاههای اجتماعی و پیدا کردن نظریه اجتماعی در اسلام است.سیره امامان (ع) یک منبع غنی در دست و بسیار مغتنم برای شیعه است که باید آن را مورد دقت قرار دهد و از درون آن رفتار و سیره به یک نظریه اجتماعی دست پیدا کند.
وی با بیان این که در سیره امامان معصوم (ع) اصول اجتماعی اسلام و واقعبینی اسلام در قبال جامعه و سنن الهی حاکم بر آن و نقطه نظرات دینی در ارتباط با مسائل پیچیده اجتماعی به صورت شفاف و روشن لحاظ شده است، افزود : برخورد با جامعه و نهادهای اجتماعی، سنن، قواعد و قوانین حاکم بر جامعه و چگونگی رفتار با آنها که نه تنها منجر به تخریب فرصتهای جامعه نشود بلکه بتواند بیشترین فرصت را برای جامعه ایجاد کند و یک حرکت پویا، موثر و سازنده در جامعه باشد در رفتار، نگاه و سیره امامان مدنظر قرار گرفته است.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس ادامه داد : امام رضا (ع) به دلیل بودن در صحنههای سیاسی، اجتماعی و پیچیدگیهای عصر خلافت عباسی که ایران و جهان عرب آن زمان را به نحوی در ارتباط با هم قرار میداد و مفاهیم و نهادهای سیاسی و اجتماعی ایجاد میکرد، در کانونیترین محل اتفاق مناسبات اجتماعی و سیاسی زندگی میکردند.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی تصریح کرد: یکی از اصولی که به خوبی در سیره امام رضا (ع) منعکس شده که میتوان آن را با شفافیت هر چه تمام در سیره ایشان باز یافت و تحول فکری را در اثر ایجاد التفاط به این اصل در جامعه از حیث اجتماعی برانگیخت، حفظ وحدت اجتماعی جامعه از سوی آن حضرت است.
این استاد حوزه یادآور شد: برای ما که گاهی قرائتهای کافی و کاملی از ائمه (ع) نداریم و در سیرهشناسی بر جوانب فردی معطوف میشویم و از جوانب اجتماعی که باری از نگاههای دقیق اجتماعی اسلام را برمیتاباند، غافل شدهایم عجیب است که بدانیم سیره امام رضا (ع) پیگیر و حافظ وحدت اجتماعی اسلام آن روز، بوده است.
مبلغی با اشاره به اینکه «هر چند امام رضا (ع) امام شیعه است اما جمع کردن بین امامت برای شیعه با وحدت اجتماعی اسلام نقطه روشن و تاسیپذیر برای همه است» گفت: اینکه امام رضا (ع) وحدت و یکپارچگی جامعه را در سیاستگذاری و خط و مشی کشیدنها و راهبردهای خود حفظ میکند و میلیمتری از وحدت اجتماعی عبور نمیکند نه تنها ضربهای به یکپارچگی مسلمانان آن روز وارد نمیکند بلکه وحدت اجتماعی را در یک مرحله برجسته و شفافی وارد میکند، به طوری که انصار و اتباع ایشان صرفا شیعه نبودند بلکه در میان کسانی که عشق میورزیدند و سعی بر ارتباط داشتند و احادیث ایشان را میشنیدند جامعه اهل سنت بودند.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی خاطرنشان کرد: به این دلیل این نگاه و رفتار یک انعکاس بسیار مثبتی در جامعه آن روز پیدا کرده و این یک فصل کمتر شناخته شده در زندگانی امام رضا (ع) است که با تدبیر و اصولی که داشتند به یکپارچهسازی جامعه دست زدند، بنابراین به ویژه در شرایطی که جهان اسلام در آستانه یک کشمکش قرار گرفته و ممکن است دچار آسیب شود این فصل در زندگانی ایشان نیازمند یک مطالعه جدی است.
وی با بیان اینکه «یکپارچگی مسلمانان و جامعه اسلامی از قابلیتهای امامت است» گفت: هر چند برای آنهایی که امامت امام رضا (ع) را قبول نداشتند این کارکرد امامت یک کارکرد یکپارچهساز است که به ما درس میدهد، شیعه باید به سمت یکپارچگی برود حتی اگر سود آن دارای خاستگاه تقویتکننده مذهب به معنای خاص آن نباشد زیرا که تقویتکننده اسلام است.
رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در پایان گفت : این مساله از سوی امام رضا (ع) به عنوان یک اصل شناخته شده و بعد اجتماعی ایشان در یک جامعه یکپارچه معنا پیدا کرده است که ما نمیتوانیم آن حضرت را از یکپارچگی جامعه آن روز جدا کنیم. یعنی هر کس به جامعه آن روز برگردد و آن را تحلیل کند میبیند در فضای یکپارچه جامعه اسلامی امام رضا (ع) رعایت اصول و خطوط قرمز جامعه از سوی اسلام مطرح است.