آیت الله ناصر مکارم شیرازی روز گذشته در دیدار جمعی از مسؤولان حراست بانک سپه کشور که در مدرسه امیرالمؤمنین(ع) قم برگزار شد، به مسائل مهم در بانکداری اشاره کرد و گفت: اساساً فلسفه تأسیس بانک حفظ اموال مردم است. سابقاً مردم مجبور بودند، اموال خود را مخفی کنند، اما الان مرکزی به نام بانک است که حافظ اموال مردم است و یقین دارند، اموال مردم در بانک حیف و میل نمی‌شود. این ضرورت اجتماعی را بانک‌ها برای خود قرار دادند.

این مرجع تقلید افزود: اما هدف دوم از راه‌اندازی بانک این است که بانک‌ها اموال را در مسیر فعالیت مثبت اقتصادی به کار بگیرند. مردم سرمایه کمی دارند. وقتی همه در کنار هم در بانک بگذارند، تبدیل به سرمایه عظیم می‌شود و می‌توان برای فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی به کار گرفت.

آیت‌الله مکارم شیرازی بیان داشت: سرمایه کوچکی که در دنیای امروز بازده ندارد، با تجمیع در جایی مانند بانک می‌توان به صورت احسن تبدیل کرد و به دو صورت به کار گرفت.

وی افزود: یک قسم فعالیت اقتصادی بانک این است که یا خود بانک برای فعالیت اقتصادی، سرمایه را به کار بگیرد یا به مردم بدهد تا مردم در فعالیت‌های خصوصی به کار گیرند، بخش خصوصی گاهی سرمایه کلان و کوچک دارند، اگر این‌ها سالم کار کنند، بانک‌ها به رسالت خود عمل کرده‌اند.

این مرجع تقلید با بیان اینکه شرط سالم کار کردن بانک این است که ربا حذف شود، گفت: ربا مایه بدبختی جامعه اسلامی و ویرانی اقتصادی است و اندیشمندان نشستند و فکر کردند، مسائلی مانند عقود اسلامی و شرعیه و بانکداری بدون ربا را به وجود آوردند.

آیت‌الله مکارم شیرازی افزود: اگر به این معیارها عمل شود، باعث شکوفایی اقتصادی می‌شود و اگر به این موارد عمل نشود، تبدیل به رباخواری مخفی شود، مایع بدبختی می‌شود. اگر بانکداری بدون ربا باشد، جامعه مشکلی نخواهد داشت.

وی متذکر شد: بسیار دیده شده وقتی به افراد به عنوان تسهیلات می‌خواهند وامی بدهند تا کارخانه‌ای راه بیندازد، کشاورزی و دامداری کند، بانک می‌گوید، برو فاکتور صوری بیاور. این فاکتور صوری بلای بانک‌ها است.

این مرجع تقلید افزود: این فرد این پول را تبدیل به جهیزیه می‌کند، بعضی می‌گویند پول گرفتیم در مسیر دیگر هزینه کردیم و رفتیم کربلا و ماشین خریدیم. این پول به صورت بدهی می‌ماند، بدهی را نمی‌تواند بدهد، به این وام‌ها، جریمه می‌خورد نمی‌تواند بدهد که خود همین عاملی برای بدبختی است.

آیت‌الله مکارم شیرازی مطرح کرد: اگر بیایند تسهیلات را از عقود شرعیه به فاکتورهای صوری ببرند، یقین داشته باشید که نتیجه آن منفی است و آن چیزی که ما از بانک‌ها انتظار داریم که همانا شکوفایی اقتصادی است، تبدیل به ضد می‌شود.

وی اظهار داشت:  قسم دیگر این است که خود بانک‌ها فعالیت‌های اقتصادی مفید داشته باشد. به این صورت که بانک سرمایه‌ها را در مسیری به کار بگیرد که چندان فایده‌ای برای کشور نداشته باشد، اما تنها پول دربیاورد، این عمل بانک درست نیست، بانک باید ضرورت‌ها را در نظر بگیرد. ضرورت‌ها، کشاورزی، آبیاری و برق است، اما بانک پول‌ها را در مسیرهایی که باعث اسباب تجمل است، به کار گیرد، کار اشتباهی است.

این مرجع تقلید گفت: معتقدیم قرض‌الحسنه کارمزد و بانک هم مخارج دارد و گفتیم تا 4 درصد سود به دلیل مخارج بانک مشروع است؛ اما غیر از آن درست نیست و ربا است. بعضی بانک‌ها قرض‌الحسنه 28 درصدی می‌دهند، یعنی چه؟! نام رباخواری را  به دروغ، قرض‌الحسنه می‌گذارند که درست نیست.

آیت‌الله مکارم شیرازی افزود: گفتیم 4 درصد در کل زمان، اما آن غیر از این تفسیر می‌کند و می‌گوید 4 درصد در هر سال. اگر 5 ساله باشد، سال اول 4 درصد، باقی مانده‌اش سال دوم، 8 درصد، باقی مانده سال سوم، 12 درصد، سال پنجم به 20 درصد می‌رسد، در حالی که ما در کل سال 4 درصد گفتیم، نه اینکه در هر سالی یک چهار درصدی اضافه شود که آن باقی مانده سال پنجم را 20 درصد بگیرند.
وی عنوان کرد: نباید با شگردهایی قانون را دور زد و مسائل را مخفی کرد. این درست نیست، صادقانه با مردم رفتار کنیم. قرض‌الحسنه، قرض‌الحسنه است.

این مرجع تقلید بیان داشت: مشکل دیگر جریمه بر جریمه است. کسانی نمی‌توانند بدهی خود را پرداخت کنند، خواسته کار کند، اما ورشکست شده است، باید به آن فرد مهلت داد، چون این دستور قرآن کریم است. قرآن دستور می‌دهد به بدهکاری که نمی‌تواند بدهی خود را بدهد، مهلت دهید، نه اینکه زندان ببریم، البته این زندان نبردن برای کسی است که توان پرداختن ندارد، اما چرا کسی که ندارد، مهلت نمی‌دهیم و دنبال حساب سود بر سود هستیم. همین برای مردم مشکل ایجاد می‌کند.

آیت‌الله مکارم شیرازی گفت: بانک‌ها مراکز ضروری هستند؛ اما مشکلات و آسیب‌ها زیاد است، یکی از مشکلات بالا بودن سود تسهیلات عقود است، معتقدیم صنایع باید با خارج رقابت کند، رقابت در کیفیت و قیمت. این کار خوبی است. این چه رقم می‌تواند قیمت را پایین بیاورد، در حالی که 28 درصد به بانک سود می‌دهد. کجا می‌تواند رقابت کند.

وی افزود: بانک‌های خارجی یک درصد سود می‌دهند، اما بانک‌های ما چندین درصد سود از صنایع می‌گیرند، این آدم چه رقم می‌تواند رقابت کند؟ این نوع سودها مشکلات اقتصادی را برطرف نمی‌کند.
این مرجع تقلید تصریح کرد: در این نوع مسائل بن‌بست نداریم، می‌توان برای حل این مسائل مانند عقود فکر کرد و راه‌حل داد، باید راه‌حل پیدا کرد. فعلاً مشکل اقتصادی کشور از مشکل سیاسی بیشتر است و مشکل سیاسی ریشه در مشکل اقتصادی دارد که بانک یکی از مراکز اثرگذار در این عرصه است.

آیت‌الله مکارم شیرازی افزود: بحث ارز، سود بانکی و فروختن سکه خود مشکلی دیگر است که با دست خودمان عمل می‌کنیم. چون پول مردم را از گردش خارج می‌کنیم. پول تبدیل به سکه می‌شود و در خانه می‌ماند و یا دلار می‌فروشیم. این‌ها مسائلی است که باید گفت و برای حل آن فکری کرد.
وی با بیان اینکه حراست نظارت بر همه مسائل است، گفت: در بحث حراست باید با دوست و دشمن در مسائل یکسان رفتار کنیم.