از عید قربان ، قربانگاه نفس و عرصه تنفس در هوای دوست تا عید غدیر،با رقه جاودانه و جانانه دوست در مقام ولایت و امامت حضرت عشق(ع) از شمیم محرم و عطر شهود مسلم و احرام او در مسلخ عشق گرفته تا شق القمر حضرت یار(ص)، از شهادت امام باقر(ع)، شکافنده نور علم و روشنی تا معرفت عرفه در آورد‌گاه دعا و هدا از جام لب‌های عطشناک و مجنون صفتانه حسین(ع)؛ همه و همه لحظه‌هایی سترگ و شگرف است، برای توجه و تامل در راه اعتلای ایران.
1 ذى الحجه
1. برکناری ابوبکر از تبلیغ سوره برائت
در این روز در سال نهم هجرت ، ابوبکر از تبلیغ سوره برائت به امر پیامبر(ص) برکنار شد. سپس پیامبر (صلى الله علیه و آله ) امیر المؤ منین (علیه السلام ) را مامور کردند که آیات برائت را از ابوبکر بگیرد و خود بر اهل مکه قرائت فرماید.
5 ذى الحجه
1. جنگ سویق
در این ماه در سال 2 ه غزوه سویق به وقوع پیوست . بعد از این واقعه ابوسفیان همراه دویست نفر به عریض از نواحى مدینه رفتند و دو خانه و چندین نخل را آتش زدند و دو نفر از بزرگان انصار را در آنجا کشتند.
چون خبر به پیامبر (صلى الله علیه و آله ) رسید ابولبابه را در مدینه گذاشته و همراه با دویست نفر از مهاجرین و انصار و در راءس آنها امیر المؤ منین (علیه السلام ) به سوى عریض حرکت کردند ابوسفیان چون با خبر شد که پیامبر (صلى الله علیه و آله ) با عجله به آنجا مى آید، به لشکر خود دستور داد تا انبانهاى سویق را که براى آذوقه با خود آورده بودند ریخته و سبکبار فرار کنند. مسلمانان وقتى رسیدند آنان گریخته بودند. لذا انبانهاى سویق را برداشته مراجعت نمودند. به همین دلیل این غزوه را ((ذات السویق )) گویند.
اى از پوست پر از گیاه خشک سبز رنگ ، از اثاثیه منزل بود
7 ذى الحجه
1. شهادت امام باقر (علیه السلام )
در چنین روزى مصادف با دوشنبه ، در سال 114 ه امام باقر (علیه السلام ) توسط هشام بن عبد الملک مسموم و شهید شد. در شب شهادت به امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: ((من امشب جهان را بدرود خواهم گفت . هم اکنون پدرم على بن الحسین را دیدم که شربتى گوارا نزد من آورد و نوشیدم و مرا به سراى جاوید و دیدار حق بشارت داد)).
2. بردن امام کاظم (علیه السلام ) به زندان بصره
در این روز امام کاظم (علیه السلام ) را در حالى که در غل و زنجیر بسته بودند، به بصره بردند و مدت یکسال نزد عیسى بن جعفر بن ابى جعفر منصور محبوس کردند و سپس حضرت را به بغداد بردند.
8 ذى الحجه
1. توطئه ترور امام حسین (علیه السلام )
در این روز در سال 60 هجرى به دستور یزید لعین سى نفر از شیاطین بنى امیه از شام براى دستگیرى و یا کشتن امام حسین (علیه السلام ) به بهانه حج وارد مکه شدند.
2. دعوت عمومى حضرت مسلم (علیه السلام ) در کوفه
در این روز در سال 60 ه روز سه شنبه حضرت مسلم (علیه السلام ) دعوت خود را براى امام حسین (علیه السلام ) در کوفه آشکار کرد و از طرفى کوفیان نفاق خود را نمودار کردند.
3. حرکت امام حسین (علیه السلام ) از مکه به عراق
در این روز در سال 60 ه امام حسین (علیه السلام ) از مکه متوجه عراق شدند، و این قول مشهور بین محدثین و ارباب مقاتل است . بنابر قولى آن حضرت در روز نهم از مکه به طرف عراق حرکت فرمودند.
9 ذى الحجه
1. روز عرفه
در روز عرفه (806) زیارت امام حسین (علیه السلام ) مستحب است ، چه اینکه خداوند ابتدا به زوار امام حسین (علیه السلام ) نظر مى کند زیرا همه حلال زاده اند، و بعد به زوار با معرفت خویش در عرفات نظر مى کند.
2. شهادت حضرت مسلم و هانى
در این روز در سال 60 ه محمد بن کثیر و پسرش در کوفه به جرم مهماندارى و طرفدارى از مسلم بن عقیل (علیه السلام ) به شهادت رسیدند. در شب عرفه جناب مسلم بن عقیل (علیه السلام ) به منزل طوعه رفتند. در روز عرفه سال 60 ه که چهارشنبه بود جناب مسلم بن عقیل و هانى بن عروه را در کوفه شهید کردند.
3. روز سد ابواب
در این روز به امر پیامبر (صلى الله علیه و آله ) همه درهاى منازل اصحاب به طرف مسجد پیامبر (صلى الله علیه و آله ) بسته شد، جز در خانه امیر المؤ منین (علیه السلام ) که به دستور خاص الهى آن را نبستند.
10 ذى الحجه
1. عید قربان
روز عید اضحى است ، و در این روز حجاج بیت الله الحرام براى رمى جمرات و قربانى کردن در منى به سر مى برند(816).
2. شهادت عبد الله محض و جمعى از آل حسن (علیهم السلام )
در این روز در سال 145 ه جناب عبد الله محض بن حسن مثنى بن امام حسن مجتبى (علیه السلام ) در سن 57 سالگى همراه با جمعى از برادران و پسر عموهاى خود در زندان منصور دوانیقى لعنه الله علیه به شهادت رسیدند. زندان آنان به گونه اى بود که روز و شب در آن مشخص نبود.
3. نماز عید امام رضا (علیه السلام ) در خراسان
در این روز آقا و مولایمان حضرت ثامن الحجج (علیه السلام ) به خواهش ماءمون ، در خراسان براى نماز عید تشریف فرما شدند. ماءمون با دیدن ازدحام مردم براى شرکت در نماز به امامت حضرت ، دستور داد از نیمه راه بازگردند، چرا که ترسید مردم بر او شورش کنند. در مراجعت از این نماز بود که حضرت رضا (علیه السلام ) از خداوند تقاضاى مرگ فرمود.
11 ذى الحجه
1. روز نوشتن دعاى صباح
در این روز امیر المؤ منین (علیه السلام ) به تعلیم پیامبر (صلى الله علیه و آله ) دعاى شریف صباح را به دست مبارک خود نوشتند.
13 ذى الحجه
1. شق القمر
در شب 14 ذى الحجه واقعه شق القمر به اعجاز پیامبر (صلى الله علیه و آله ) در مکه رخ داد. بعضى این واقعه را در شب 18 این ماه گفته اند.
قریش از آن حضرت معجزه طلب کردند، و حضرت با انگشت اشاره به ماه کرد، و به قدرت الهى دو نیم شد و باز به هم پیوست ؛ و آیه نازل شد: اقتربت الساعه و انشق القمر ابو بجهل گفت : ((این سحر است ! بفرستید از شهرهاى دیگر هم بپرسند که آیا آنها هم دیدند که ماه دو نیم شد. چون از اهل شهرهاى دیگر پرسیدند. آنها نیز خبر دادند که نیمى از ماه پشت خانه کعبه و نیمى بر کوه ابو قبیس افتاد.
14 ذى الحجه
1. بخشیدن فدک به حضرت زهرا (علیها السلام )
در این روز و در سال هفتم هجرت ، فدک به حضرت زهرا (علیها السلام ) بخشیده شد، و حضرت رسول (صلى الله علیه و آله ) بر این بخشش شاهد گرفتند.
15 ذى الحجه
1. ولادت امام هادى (علیه السلام )
امام هادى (علیه السلام ) بنابر مشهور در چنین روزى از سال 212 یا 214 ه، در قریه صریا نزدیکى مدینه به دنیا آمد.
نام مبارک آن حضرت ((على ))، نام پدرشان جواد الائمه (علیه السلام )، و نام مادر آن حضرت سمانه مغربیه معروف به سیده به کنیه ام الفضل است .
کنیه شریفش ابوالحسن ثالث است القاب حضرت : نجیب ، مرتضى ، هادى ، نقى ، عالم ، فقیه ، امین ، مؤ تمن ، الطیب ، عسکرى ، فقیه عسکرى و ابن الرضا بود.
18 ذى الحجه
1. عید غدیر
در این روز در سال دهم هجرت واقعه غدیر در بازگشت از حجة الوداع به وقوع پیوست ، و طى سه روز که کاروان صد و بیست هزار نفرى حجاج در غدیر خم توقف داشتند پیامبر (صلى الله علیه و آله ) در بلندترین خطبه خود على بن ابى طالب و یازده امام (علیهم السلام ) بعد از او را به عنوان امامان مردم تا روز قیامت معرفى کردند و از همه آن جمعیت بیعت گرفتند.
2. خلافت ظاهرى امیر المؤ منین (علیه السلام )
در روز قتل عثمان در سال 34 ه مردم با امیر المؤ منین (علیه السلام ) بیعت کردند.
20 ذى الحجه
1. خروج ابراهیم بن مالک اشتر براى جنگ با ابن زیاد
هنگامى که کوفه را جناب مختار (رحمه الله ) از قتله سید الشهداء (علیه السلام ) پاک کرد، در این روز ابراهیم بن مالک اشتر با 12000 یا به روایت ابن نما با کمتر از 20000 نفر براى جنگ با ابن زیاد از کوفه خارج شد و مختار به مشایعت او رفت .
22 ذى الحجه
1. شهادت میثم تمار
در این روز در سال 60 ه میثم تمار به دلیل وفادارى به امام حسین (علیه السلام ) به دست ابن زیاد به دار آویخته شد و به شهادت رسید.
24 ذى الحجه
1. روز مباهله
این روز از یک سو روز مباهله اهل بیت (علیهم السلام ) با نصاراى نجران است و از سوى دیگر نزول آیه تطهیر در شاءن اهل بیت (علیها السلام ) در این روز بوده است .
هنگامى که این آیه نازل شد پیامبر (صلى الله علیه و آله ) على و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام ) را فراخواند و فرمود: اللهم هؤ لاء اهلى : ((بارالها اینان اهل من هستند)).
2. روز تثبیت ولایت
در این روز امیر المؤ منین (علیه السلام ) در مسجد پیامبر (صلى الله علیه و آله ) انگشتر خود را در حالت رکوع به سائل بخشید، و آیه مبارکه «انما ولیکم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلاه و یؤ تون الزکاه و هم راکعون» در شاءن آن حضرت نازل شد.
3. نزول سوره هل اتى
در این روز سوره ((هل اتى )) در شاءن امیر المؤ منین و فاطمه زهرا و امام حسن و امام حسین (علیه السلام ) نازل شده است . این مهم بعد از سه روز روزه آنان و اعطاى افطارشان به مسکین و یتیم و اسیر بود که طعام بهشتى نازل شده . بنابر نقلى روز 25 ذى الحجه سوره مبارکه نازل شد.
امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: آن کاسه اى که طعام از بهشت آوردند و آن بزرگواران میل کردند نزد ماست و حضرت صاحب الامر (علیه السلام ) آن را ظاهر خواهد کرد، و طعام بهشتى از آن تناول خواهند فرمود.
25 ذى الحجه
اولین نماز جمعه امیر المؤ منین (علیه السلام )
این روز مقارن است با اولین جمعه اى که امیر المؤ منین (علیه السلام ) بعد از بیعت مردم با آن حضرت نماز جمعه خواندند.
27 ذى الحجه
.
1 واقعه وحشتناک حره
در این روز واقعه حره در چهارشنبه سال 63 ه به وقوع پیوست ، که تعبیر روایت سه روز به آخر ذى الحجه مانده 27 یا 28 است .
در این روز بود که به امر یزید ملعون قتل و غارت اهل مدینه صورت گرفت و پس از کشتن بیش از 4000 نفر، مسرف (مسلم ) بن عقبه اموال و زنان اهل مدینه را تا سه روز بر لشکر خود مباح کرد. این واقعه مشهور به واقعه حره است و دو ماه و نیم قبل از مرگ یزید ملعون اتفاق افتاده است .
3. وفات على بن جعفر (علیه السلام )
در این روز در سال 210 ه على بن جعفر (علیه السلام ) وفات کرد. امامزاده جلیل القدر جناب على بن جعفر الصادق (علیه السلام ) سیدى بزرگوار، شدید الورع ، کثیر الفضل و عالمى عامل و یکى از بزرگترین روات موثق شمرده شده است . او امام صادق و حضرت موسى بن جعفر و امام رضا و حضرت جواد (علیهم السلام ) را درک نموده است .
تتمه ذى الحجه
1. نامه پیامبر (صلى الله علیه و آله ) به پادشاهان بزرگ
در این ماه در سال 6 ه پیامبر (صلى الله علیه و آله ) نامه هایى به عنوان دعوت به اسلام و یکتاپرستى به پادشاهان کشورهاى مختلف نوشته ، همراه با نمایندگى براى آنها فرستادند.
2. رحلت حضرت ابوذر
در این ماه در سال 32 ه جناب ابوذر در ربذه رحلت نمود. او سوم یا چهارم یا به قولى پنجمین کسى بود که اسلام آورد .
وفات زراره
در این ماه در سال 148 ه دو ماه بعد از شهادت آقا و مولایمان حضرت صادق (علیه السلام ) جناب زرارة بن اعین وفات کرد. او در روز شهادت امام صادق (علیه السلام ) در بستر بیمارى بود. بعضى وفات زراره را در سال 150 ه گفته اند.
او از اصحاب امام باقر و امام صادق و امام کاظم (علیهم السلام ) بود، و نزد آن بزرگوران داراى منزلت و مقام خاصى بود.
تقوم شیعه –عبدالحسین نیشابوری