کتاب «خصائص الحسینیه» با نام کامل «خصائص الحسین و مزایا المظلوم» نوشته علامه شیخ جعفر شوشتری است. وی در سال 1230 قمری در شهرستان شوشتر متولد شد. نسب پدری او به عالم شیعه علی بن حسین نجار می‌رسد. پدر وی مدتی در شهر کاظمین عراق سکونت داشت و او نیز مدتی به همراه پدر در این شهر ساکن بود. مقبره دانیال نبی در شهر شوش به دستور شیخ جعفر شوشتری و به دست حاج ملا حسن معمار ترمیم شد. مجدداً در سال 1291 قمری با اهل و عیالش به کربلا بازگشت و در سال 1302 یک سفر تاریخی به ایران داشت که از مسیر نجف، کربلا، بغداد به قصد زیارت علی بن موسی الرضا حرکت کرد و در حالی که سیزده روز از ماه رمضان باقی‌مانده بود به شهر ری در جوار مرقد حضرت عبدالعظیم وارد شد، پس از ورود به آنجا عده‌ای از علمای بزرگ تهران و امنای شاه وقت (ناصرالدین شاه قاجار) و سایر طبقات مردم به دیدار ایشان رفتند و درخواست کردند که به تهران بیایند، ایشان هم قبول کردند به تهران آمدند و در تهران در مسجد مروی به اقامه نماز جماعت و وعظ و ارشاد پرداختند. شیخ جعفر یک خطیب توانا با بیانی رسا و بلیغ بود. موعظه‌ها و سخنان او آنچنان به او شهرت داده بود که فقاهت او را تحت‌الشعاع قرار داده بود. 

انگیزه نگارش خصائص‌الحسینیه

نگاه حکیمانه و عالمانه و رویکرد عرفانی ایشان این تکلیف را بر او تحمیل کرد که به ماجرای امام حسین(ع) و کربلا از معرفتی بپردازد و «خصائص‌الحسینیه»  را تبدیل به دستاوردی نو در زمینه تاریخ امام حسین(ع) کند. این کتاب مقدمه‌ای دارد که در آن نویسنده از انگیزه خود در تألیف این اثر سخن گفته است؛ این مقدمه در حقیقت واگویه‌های علامه شیخ شوشتری با نفس خویش است، این شخصیت بزرگ برای تحریک نفس خویش به سوی طلب کمال اسباب خوف و رجا را به یاد خویش می آورد و در ادامه از حالت‌های خود و دست به دست شدن نفس خویش میان بیم و امید سخن به میان می‌آورد که قابل توجه و درس آموز است.

علامه در ادامه می‌نویسد با دقت در وسائل الهی دیدم وسائلی که متعلق به حضرت سیدالشهدا(ع) است، بیشتر و آسان‌تر است، در این باب آن جناب را خصوصیتی است که در باقی وسائل نیست، همه ایشان پناه خلقنند لکن پناه آن جناب آسان‌تر و دایره او وسیع‌تر است. شیخ شوشتری باز هم به خطاب نفس خود ادامه می‌دهد و دست آخر از استواری امیدش به این وسیله می‌گوید: وجوه امن و اطمینان پی درپی رسید و آن این بود که ملاحظه کردم خواص عجیبی را که از برای وسائل حسینی است … و به امیدواری بسیار دست توسل به دامان حسین علیه‌السلام زدم و به جهت استحکام آن شروع در تألیف این کتاب کردم.

علامه شوشتری در این کتاب، به دنبال شمارش ویژگی‌های خاص امام حسین(ع) است و بیش از 300 خصیصه (مختص امام حسین(ع)) را در 30 بخش آورده است. جلد اول آن شامل 12 بخش بوده است و 18 بخش باقیمانده در جلد دوم در دسترس نیست. خصائص حال ولادت و ایام طفولیت امام حسین(ع)، در خصائص محل شهادتش، در خصوصیت صفات حمیده و اخلاق پسندیده آن جناب و عبادات و طاعاتش در ایام عمر، در خصوصیت صفات و اخلاق، عبادات آن جناب در روز عاشورا، در بیان الطاف و احترامات خاصه الهی نسبت به ایشان، در خصوصیات زیارت آن امام شهید، جایگاه‌های شهود از آغاز تا پایان آفرینش، تبیین برخی از کرامات و معجزات آن حضرت از جمله مطالبی است که شیخ شوشتری در این کتاب اشاره کرده است. 

ترجمه‌های خصائص‌الحسینیه

تاکنون ترجمه‌های متعددی بر این کتاب شریف نوشته شده است که شامل ترجمه الخصائص الحسین؛ از محمد جواد بن محمد حسن، ترجمه الخصائص الحسین؛ از محمدحسین بن عبدالله خوانساری مقیم بروجرد، ترجمه الخصائص الحسین؛ از محمد صالح بن محمد تقی استرآبادی متوفای بعد از 1313ق، وَسائل المُحبّین از میرزا محمد حسین بن میرزا علی اکبر شریعتمدار تبریزی متوفای 1331ق، ویژگی‌های امام حسین؛ ترجمه و نگارش علیرضا کرمی؛ تحقیق و ویرایش سید محمد حسینی، امام حسین(ع) این گونه بود و ترجمه الخصائص الحسینیه صادق حسن‌زاده است.

پیوست