سامانه آموزشی «درس گفتار» بر بستر فضای مجازی هفته گذشته با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی عضو مجلس خبرگان رهبری و رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، حجت‌الاسلام والمسلمین سید مصباح عاملی مدیر حوزه علمیه خراسان و حجت‌الاسلام والمسلمین سید هادی مرتضوی مدرس دروس خارج حوزه علمیه مشهد رونمایی شد. از این رو برای آشنایی بیشتر با نحوه فعالیت و برنامه‌‌های این سامانه گفتگویی با حجت‌الاسلام سیدحسین شهرستانی مدیر مرکز آموزشی درس گفتار ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید.

در آغاز درباره اهداف راه‌اندازی و شیوه فعالیت سامانه «درس گفتار» بفرمایید.

شهرستانی: بسم‌الله الرحمن الرحیم. مرکز آموزشی درس گفتار فعالیت خود را با ایده تولید محتوای آموزشی متناسب با دروس حوزه برای فضای مجازی از سال ۱۳۹۳ آغاز کرد و سعی شد تا با استفاده از نخبگان و اساتید حوزه علمیه و به‌کارگیری قابلیت‌ها و امکانات فضای مجازی، محیط مناسبی را برای آموزش و پژوهش فراهم کند.

در این راستا برای آموزش درس‌های پایه اول تا دهم حوزه و آماده‌سازی طلاب برای درس خارج در دو مرحله اقدام به فعالیت نموده است.

در مرحله اول اقدام به طراحیِ الگوها و محیط‌های ویژه‌ای برای کلاس درس، مطالعه، مباحثه، رفع اشکال و پژوهش، متناسب با فضای مجازی شده است. این مرحله که حاصل ساعت‌ها بحث و بررسی است برای این طرح‌ها ابتدا نگاه دقیقی به انواع درس‌های حوزه و نیازمندی‌های آن شده و پس از بررسی و تحلیل الگوهای موجود آموزش مجازی، اقدام به بومی کردن این الگوها و یا طراحی جدید آن متناسب با نیازهای حوزه شده تا پس از طراحی به اجرا درآید.

در مرحله دوم سعی در تهیه محتوای علمی برای هر قسمت شده که برای تهیه محتوا ابتدا منابع و اطلاعاتی که تاکنون موجود بود بررسی و تجمیع گردید و سپس اقدام به تولید محتوای مورد نیاز توسط مرکز یا با همکاری و مشارکت دیگر مراکز شده است.

نتیجه این فعالیت‌ها در قالب یک سامانه آموزشی ابتدا در وب‌سایت اینترنتی درس گفتار و سپس بر روی اپلیکیشن موبایل و تبلت ارائه می‌شود.

این کار با هدف تقویت علمی عموم طلاب، نخبگان و اساتید و تقویت روحیه تحقیق و پژوهش به اجرا در آمده است و می‌تواند با ارائه روش‌های موفق تحصیل و با امکان انتخاب اساتید توانمند متناسب با سلایق مختلف، دسترسی آسان و سریع به مطالب، رفع پیچیدگی‌ها و مطالب مشکل، مراجعه آسان به منابع اصلی در نقل قول‌ها و ارجاعات، ارائه بسته‌های مطالعاتی، طرح سؤال و پاسخ‌گویی به آن و مواردی از این قبیل الگویی باشد برای سیستم‌های آموزشی موجود تا در حوزه‌های علمیه و بخصوص در شهرستان‌ها مورد استفاده قرار گیرد.

برنامه این مرکز آموزشی برای تمامی سطوح حوزوی طراحی و برنامه‌ریزی شده است؟

شهرستانی: این سامانه در سه فاز برنامه ریزی شده است: فاز اول مربوط به تمامی دروس سطح عالی یعنی از پایه هفتم تا درس خارج است؛ فاز دوم مربوط به دروس پایه اول تا ششم حوزه و فاز سوم مربوط به دروس خارج خواهد بود که به مرور زمان تکمیل خواهد شد.

تاکنون چه فعالیت‌هایی در فاز اول این سامانه صورت گرفته است؟

شهرستانی: فعالیت‌هایی که تاکنون در فاز اول صورت گرفته است: «بخش کلاس درس با ارائه دروس اساتید توانمند حوزه علمیه»، «بخش کتابخانه تخصصی متون درسی حوزه» و «بخش روش‌ها» است.

دقیقاً بفرمایید در این بخش‌ها قرار است چه خدماتی به طلاب ارائه شود و شامل چه ویژگی‌هایی می‌باشد.

شهرستانی: بله، «بخش کلاس درس با ارائه دروس اساتید توانمند حوزه علمیه» شامل ارائه تمامی عناوین دروس سطح عالی با استفاده از بهترین اساتید حوزه علمیه است.در هر عنوان درسی، فهرستی از جلسات درس همراه با ذکر موضوع و مطالب مهم مطرح شده در آن ارائه می‌گردد. سپس در هر جلسه، صوت یا فیلم بیانات اساتید بر اساس مباحث مطرح شده در آن تفکیک و عنوان بندی می‌شود تا مطالب هر کدام به‌صورت خلاصه یا تقریر در آن درج گردد و به همراه متن کتاب مرتبط با آن به‌طور هماهنگ نمایش داده شده تا طلبه علاوه بر شنیدن درس و مشاهده عبارات کتاب، مطالب خلاصه یا تفصیلی درس را هم ملاحظه کند و بتواند در تمام محتوای دروس جستجو نماید.

به‌علاوه این امکان وجود دارد که بتوان درس اساتید دیگر را که به تدریس آن مبحث پرداخته‌اند نیز مشاهده و بدون هدر رفت وقت بین درس‌ها مقایسه نماید؛ این ویژگی سبب ارتقاء کیفی آموزش نیز خواهد شد.

آنچه گفته شد قسمتی از طرح کلاس درس است که با ویژگی‌های خاصی طراحی شده و امید است تا ویژگی‌های دیگر در نظر گرفته شده اجرایی و تکمیل گردد.

از نظر محتوا این بخش مجموعاً با حدود ۵۰۰۰ ساعت درس آموزشی برای سطح عالی پیش بینی شده که تاکنون ۱۵۰۰ جلسه آن آماده و ارائه شده و لازم به ذکر است که در اینجا از گروه تقریر نویسی محاضرات کمال تشکر را داشته باشم که اکثر درس‌هایی که تاکنون تقریر نویسی شده است نتیجه فعالیت این گروه و ارائه آن در قالب سایت درس گفتار است.

«بخش کتابخانه تخصصی متون درسی حوزه» اختصاص به تمامی کتاب‌هایی دارد که در حوزه علمیه به‌عنوان متن درسی قرار گرفته‌اند و یا مرتبط با آن هستند.

بخش کتابخانه به منظور ارائه محیط مطالعه کتاب در فضای مجازی و نیز به‌عنوان یکی از پیش‌نیازهای ارائه درس‌ها ایجاد شده است. در این بخش سعی شده بهترین چاپ و تحقیق کتاب‌ها در ظاهری شکیل نمایش داده شود و برای دسترسی بهتر به مطالب علاوه بر جستجو، فهرست تفصیلی مطالب همراه با کتاب ارائه گردد.

کتاب‌ها به‌گونه‌ای نمایش داده می‌شوند که اگر برای هر کتاب، درسی در سامانه وجود دارد مشخص گردد، همچنین در داخل کتاب نیز تمام صفحاتی که در درس‌ها به آن‌ها پرداخته شده قابل تشخیص باشد و نهایتاً در هر صفحه کتاب، لیست جلسات درسی که مرتبط با این صفحه هستند و به تدریس آن پرداخته است ارائه می‌گردد.

تاکنون تعداد زیادی از کتاب‌های درسی موجود اضافه شده است و باید در اینجا تشکر ویژه‌ای هم از شبکه فرهنگی رافد داشته باشم که کمک شایانی در جهت تهیه کتاب‌ها و مقابله متون با کتاب چاپی داشته‌اند.

بخش سوم که «بخش روش‌ها» است، ایده آن توسط موسسه محترم به سوی اجتهاد مطرح گردیده و تمامی آن حاصل فعالیت‌های آن موسسه است. با هدف پاسخ به دغدغه‌های مختلف علمی و پژوهشی طلاب مسیر اجتهاد، شناخت مسیر علمی طلبگی، آسیب‌شناسی موانع و مشاوره تحصیلی راه‌اندازی شده است.

حاصل این فعالیت‌های ارزشمند در قالب بیش از ۱۵ ساعت نشست، مصاحبه و گفتگو با اساتید مجرب و شناخته شده حوزه علمیه در موضوعات مرتبط با روش‌شناسی است و قرار است در این مرحله فعالیت‌های خود را بصورت صوت و تقریر هماهنگ در سایت درس گفتار ارائه و در مرحله بعد بصورت کلیپ‌های تصویری در آپارات و سایت اختصاصی روش‌ها بارگذاری کنند.

در پایان اگر تکمله‌ای برای معرفی بهتر این سامانه است بفرمایید.

شهرستانی: باتشکر از شما، فعالیت‌هایی که تاکنون بیان شد بخشی از فاز اول این پروژه است و امکانات مختلفی به مرور افزوده خواهد شد، امیدواریم این کار تکمیل و بتواند برای حوزه علیمه مفید باشد و مرضی حضرت بقیه‌الله الاعظم عجل الله تعالی فرجه الشریف واقع شود.