مهدی احمدی:در روزگار فعلی با توجه به اهمیت مباحث اقتصادی در جامعه، میزان درآمد اقشار مختلف مردم از مباحث داغ و پراهمیت در بین مردم بوده و در این بین قشر روحانیت و میزان دریافتی‌های مالی آن‌ها به صورت فراگیرتری در معرض توجه عموم قرار دارد.

هر از چندگاهی در برخی از اظهارنظرهای افراد  در جامعه، مباحثی همچون میزان درآمد طلاب عنوان می‌شود و برخی نیز با اشاره به موارد خاص، طلاب را دارای درآمد بالا معرفی می‌کنند و از فیش‌های حقوقی و دریافتی‌های بالا سخن می‌گویند و به تبع این اظهارات، موجی مبنی بر بالا بودن درآمد طلاب در افکار عمومی به راه می‌افتد.

همین اظهارنظرها خبرنگار شفقنا را برآن داشته تا با چند تن از روحانیون گفتگو کرده و از درآمد واقعی و وضعیت معیشتی آنان مطلع شود.

حجت‌الاسلام جواد یعقوبی ضمن اذعان به درآمد بالای برخی طلاب به بیان دلایل آن اشاره و اظهار کرد: برخی از روحانیون با روابط با متنفذان و یا با تمسک به توانایی‌های شخصی خود توانسته‌اند در موسسات و ادارات دولتی مشغول به کار شده و از درآمدهای بالایی برخوردار شوند، عده‌ای دیگر نیز به دلیل تمکن بالای خانوادگی از وضعیت معیشتی مناسبی برخوردار هستند.

او ادامه داد: اما بخش زیادی از روحانیون، نه در جایی سمت دارند و نه از خانواده متمول هستند و تنها دریافتی آنان همین شهریه‌های ناچیز بوده که کفاف هزینه‌های جاری زندگی‌شان را نمی‌دهد.

این طلبه حوزه علمیه با اشاره به میزان شهریه‌های پرداختی از جانب مراجع عظام تقلید گفت: در بین مراجع تقلید، رهبر انقلاب بیشترین شهریه را به طلاب می‌دهند و سایر مراجع نیز به میزان‌های مختلف این شهریه‌ها را پرداخت می‌کنند که از پنج تا پنجاه هزار تومان در ماه متغیر است‌.

یعقوبی منطق برخی از مراجع پیرامون پرداخت شهریه‌ها را مورد توجه قرار داد و افزود: برخی از مراجعی که شهریه‌های کمی به طلاب پرداخت می‌کنند، استدلالی دارند مبنی بر اینکه اگر به طلاب شهریه پایینی پرداخت شود، در مناسبت‌های مختلف انگیزه بالایی برای اعزام شدن به تبلیغ خواهند داشت، چرا که هرچه نیاز مالی در بین طلاب بیشتر باشد، برای دریافت مبلغ ناشی از تبلیغ بیشتر رغبت پیدا می‌کنند، در اینکه این استدلال به چه میزان منطقی است نیز جای بحث وجود دارد، برای نمونه یکی از دوستان طلبه من که به زبان چینی مسلط بوده و توانایی‌های بالایی دارد، برای بهره‌مندی از درآمد تبلیغ مجبور شده در قالب طرح هجرت به یکی از روستاهای حاشیه کشور سفر کند که عملا استعدادهای او پایمال می‌شود.

او با اشاره به وضعیت معیشتی خود مطرح کرد: من به تازگی وارد دروس خارج فقه شده‌ام و متاهل نیز می‌باشم که مجموع درآمدم با احتساب شهریه، یارانه و برخی از کارهای جانبی به سختی به یک میلیون و پانصد تومان در ماه می‌رسد که از این میزان بالغ بر ۵۰۰ هزار تومان صرف پرداخت اجاره بهای منزل و قسط می‌شود.

این طلبه حوزه علمیه تصریح کرد: در زمینه خدمات درمانی و بهداشتی نیز بخشی از مبالغ توسط بیمه تقبل می‌شود و برخی از هزینه‌ها نیز بر عهده خود طلبه‌ها می‌باشد، همچنین طرف‌های قرارداد بیمه تکمیلی طلاب در زمینه خدمات درمانی و بهداشتی زیاد نیست و در بسیاری از موارد هزینه‌ها بر عهده خود طلبه می‌باشد.

حجت‌الاسلام سید محمد قاسمی نیز در همین زمینه بیان کرد: حوزه علمیه برنامه‌هایی در قم و شهرستان‌ها دارد که طی آن طلاب را رتبه بندی کرده و بر اساس این رتبه بندی‌ها شهریه‌هایی به طلاب پرداخت می‌کند.

او تاکید کرد: با توجه به اینکه آیت‌الله مجتهدی(ره) اعتقادی به برگزاری امتحانات به این سبک رایج نداشتند، من هم به تاسی از استادم از پایه هفتم به بعد در هیچ امتحانی شرکت نکردم و به همین دلیل شهریه دربافتی بنده در حال حاضر ۴۰۰ هزار تومان بوده که علی‌رغم گذراندن دروس خارج فقه، به دلیل عدم شرکت در امتحانات پس از پایه هفتم و ثبت نشدن تحصیلم، این میزان از شهریه را دریافت می‌کنم و این درحالی است که اگر تا پایه دهم در امتحانات شرکت می‌کردم حدود دو برابر شهریه کنونی را دریافت می‌کردم.

این مدرس حوزه با بیان اینکه امروز امتحانات و مدرک گرایی ها حوزه را به انحراف کشیده و جای خالی مباحث اخلاقی را در حوزه علمیه می‌بینیم، گفت: دلیل اصلی من برای شرکت نکردن در امتحانات عقیده شخصی‌ام بوده و من آن را انحرافی در حوزه می‌دانم و به دلیل همین اعتقاد شخصی، از دریافت شهریه بیشتر از ۴۰۰ هزار تومان محروم شده ام.

قاسمی ابراز کرد: طلاب عموما علاوه بر تحصیل در حوزه به کارهای جانبی همچون رانندگی، فروشندگی، نجاری، بنایی و مواردی از این قبیل می‌پردازند تا بتوانند امورات جاری خود را بگذرانند و این امر در قم که با نسبت دیگر شهرها طلاب از وضعیت مناسبی برخوردارند رخ می‌دهد، حال وضعیت معیشتی طلاب استان‌های دیگر به مراتب وخیم تر می‌باشد.

او نتیجه فقر طلاب را زیان‌بار دانست و بیان کرد: متاسفانه به جز روحانیونی که در اداره جات مشغول به کار هستند و یا خانواده‌شان وضعیت مالی خوبی دارند، تعداد زیادی از طلاب به دلیل مشکلات مالی طلبگی را رها می‌کنند.

این مدرس حوزه، با انتقاد از کاهش ارزش روحانیت در بین مردم و مسئولان اضافه کرد: امروز روحانیت به عنوان سان در مناسبات مطرح هستند، به طور مثال زمانی که یک مقام مسئولی در حال افتتاح مکانی است، روحانیون در آنجا حضور می‌یابند و همان گونه که در زمان طاغوت گارد نظامیان این وظیفه را ایفا می‌کرد، امروز  روحانیون آن را عهده‌دار می‌شوند و این روحانیون صرفا به دلیل مشکلات مالی در این مراسم‌ها حضور پیدا می‌کنند تا از مبلغ اندکی که به آن‌ها اهدا می‌شود بهره‌مند شوند و مرحمی بر درد اقتصادی‌شان باشد.

قاسمی وضعیت روحانیون را در زمان پیش از انقلاب مناسبت‌تر دانست و تاکید کرد: در زمان‌های پیش از انقلاب اسلامی، روحانیون به دلیل مقابله با رژیم طاغوت مورد حمایت مالی مردم قرار داشتند، اما امروز به جز اندکی از روحانیون نجومی بگیر، عموم طلاب در فقر به سر می‌برند.

قاسمی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه من از خدمات درمانی و بهداشتی حوزه علمیه استفاده نکرده ام، اطلاعات چندانی در این زمینه ندارم، اما تا آنجا که مطلع هستم، بخشی از هزینه این بیمه‌ها از شهریه‌ای که رهبر انقلاب به طلاب می‌پردازند کسر می‌شود.

حجت‌الاسلام محمدرضا افضلی که مشغول تحصیل درس خارج فقه است، نیز در این باره عنوان کرد: امروز باید ببینیم که چه تعداد طلبه در کشور وجود دارد و بعد بررسی کنیم که چه تعداد از این طلاب از وضعیت معیشتی مناسبی برخوردارند، چرا که منشا بسیاری از موضع‌گیری‌های نادرست این است که عده کمی از طلاب در مناصب سطح بالا مشغول به کار هستند و مردم با مشاهده زندگی مرفه همین عده قلیل، این وضعیت را به تمامی طلاب تعمیم می‌دهند.

او گفت: آنچه که ما داریم مشاهده می‌کنیم این است که امرار معاش طلاب بسته به همین مقدار اندک شهریه‌هایی است که دریافت می‌کنند.

این طلبه دروس خارج فقه حوزه علمیه با تشریح میزان دریا فتی های سطوح مختلف حوزوی، مطرح کرد: از پایه یک تا شش حوزه دوره مقدمات نامیده می‌شود و شخصی که متاهل باشد، با تمام افزایش‌ شهریه‌هایی که اخیرا صورت گرفته در سطح مقدمات از ۴۰۰ الی ۵۰۰ هزار تومان شهریه دریافت می‌کند و طلاب مجرد در سطح مقدمات کمتر از ۲۰۰ هزار تومان شهریه دریافت می‌کنند.

افضلی ادامه داد: پایه هفتم و هشتم رتبه یک می‌باشد و در شهریه طلابی که به این سطح می‌رسند، حدود ۱۰۰ هزار تومان افزایش اعمال می‌شود، همچنین رتبه ۲ نیز سطح ۹ و ۱۰ بوده که در این سطح نیز ۱۰۰ هزار تومان به شهریه دریافتی طلاب اضافه می‌شود.

این عکس تزئینی است

او با بیان وضعیت شهریه دریافتی خود ابراز کرد: من طلبه متاهل هستم که در سطح خارج فقه حوزه علمیه مشغول به تحصیل می‌باشم که مجموع شهریه دریافتی‌ام ۸۰۰ هزار تومان است و در کنار آن مبلغ کمی از تبلیغ در برخی از مناسبت‌های سالیانه مانند ماه محرم عاید ما می‌شود که جز این منبع درآمد دیگر ندارم.

این طلبه دروس خارج فقه حوزه علمیه وضعیت اقتصادی عموم طلاب را اسفناک دانست و افزود: عموم طلاب امروز از اقشار ضعیف جامعه به حساب می‌آیند و اگر حمایت‌های مالی از جانب قوم و خویش آن‌ها صورت بگیرد، نوعی کمک هزینه محسوب می‌شود، اما اگر این کمک هزینه نیز نباشد سختی های بیشتر متوجه زندگی و معیشت طلاب می‌شود.

افضلی با بیان تاثیر مشاغل طلاب در میزان شهریه دریافتی آن‌ها تصریح کرد: اگر طلبه‌ای شاغل شود جز اندک مقداری، شهریه‌اش به طور کامل قطع می‌شود و این شهریه‌ها جهت محصل تام بودن برای طلاب در نظر گرفته می‌شود و در غیر اینصورت پرداخت نمی‌گردد.

او موضوع تبلیغ برای طلاب را مورد توجه قرار داد و یادآور شد: اعزام طلاب به استان‌های دیگر برای امر تبلیغ شاید بتواند یک جبران کمی برای کمبودهای مالی آنان به حساب آید که همین موضوع نیز به سابقه اشخاص و مقصد تبلیغ بستگی دارد و این میزان پول دریافتی برای ۱۰ روز تبلیغ، مبلغ چشمگیری نیست.

این طلبه دروس خارج فقه حوزه علمیه با اشاره به وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی طلاب تاکید کرد: در حوزه خدمات درمانی برای طلاب از حدود سال ۱۳۸۵ طلاب تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گرفتند که البته در هر ماه مبلغ ۲۰۰ هزار تومان از شهریه برای این دفترچه‌های بیمه کسر می‌شود که شهریه ۸۰۰ هزار تومانی من با احتساب این ۲۰۰ هزار تومان بوده است.

افضلی با اشاره به مراجعی که شهریه پرداخت می‌کنند، گفت: شهریه‌های دریافتی طلاب از طرف پنج مرجع تقلید پرداخت می‌شود که در این بین رهبر انقلاب بیشترین شهریه را به طلاب پرداخت می‌کنند، آیات عظام سیستانی، وحید خراسانی، صافی گلپایگانی و مکارم شیرازی از دیگر مراجعی هستند که به پرداخت شهریه برای طلاب مبادرت می‌کنند و سایر علما در حد قلیلی و در اندازه ۱۰ هزار تومان در ماه یا چند ماه به طلاب شهریه پرداخت می‌کنند.

او با تاکید بر لزوم اصلاح دید کلی جامعه به وضع معیشتی طلاب عنوان کرد: وضعیت معیشتی طلاب در همین اندازه که گفته شد نامناسب است به جز طلبه هایی که از ارثی بهره‌مند می‌شوند، خانواده متمولی دارند و یا به یک ارگان و یا نهاد خاصی متصل باشند که تعداد آن‌ها اندک است و چون همان مقدار کم هم نمود بالایی دارد، همیشه مقابل چشم مردم بوده و ذهنیت‌ها را به سمتی می‌برد که نشان دهنده وضع معیشتی مناسب طلاب است، در حالی که این یک فرض نادرست در بین برخی از اقشار مردم می‌باشد.