۳۱خردادماه هرسال بیانگر عروج عارفانه دانشمند فیزیکدانی است که برخلاف بسیاری از افراد زندگی در آمریکا و رفاه را به سختی زندگی جنگ های چریکی ترجیح داد و به جنگ با رژیم صهیونیستی رفت.

مصطفی چمران یکی از فرماندهان ایرانی بود که با شروع جنگ، به اهواز رفت و ستاد جنگ های نامنظم را بنیان گذاری کرد و نقش مهمی در ایجاد هماهنگی بین نیرو های ارتش، سپاه و نیرو های داوطلب مردمی در منطقه داشت. در همین راستا در آستانه شهادت این بزرگمرد ایرانی به سراغ برادر بزرگوارش رفتیم تا گفت وگویی را با او داشته باشیم. متن این گفت وگو به شرح زیر است:

شهید مصطفی چمران جامع الصفات بود

باشگاه خبرنگاران جوان: با عرض سلام و احترام از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، بارزترین ویژگی شخصیتی برادرتان را چه می دانید؟

مهدی چمران: برای شهید چمران نمی توان یک ویژگی خاص را عنوان کرد چرا که ایشان جامع صفات بودند و ویژگی های بسیاری را در کنار یکدیگر داشتند، برای مثال او یک دانشمند برجسته در فیزیک الکترونیک بود که همین ویژگی برای اینکه ایشان یکی از مشاهیر بزرگ و نامی کشورمان باشد و مانند بسیاری از دکتر ها و دانشمندان در داخل و خارج از کشور نامش بر سر زبان ها بیفتد، کافی بود، اما او نه تنها یک دانشمند جهانی، بلکه او را می توان عارفی وارسته نامید که به خداوند پیوسته بود. شهید چمران را می توان عابدی زاهد، متواضع، خاشع و فردی مخلص در کنار فرمانده و رزمنده ای شجاع و جنگ آور دانست که تمامی این صفات را درکنار یکدیگر با خود داشت.

ماجرای دانشمند فیزیکدانی که به جنگ رژیم صهیونیستی رفت

شاید برای همه عجیب باشد که چطور یک دانشمند فیزیک و نه یک فارغ التحصیل ساده حاضر است فرماندهی رزمندگان را برعهده بگیرد و این جنگ آوری و فرماندهی بی نظیر را رغم بزند در حالی که می توانست به زندگی عادی خود در خارج از ایران ادامه دهد. او واقعا در شجاعت و فرمانداری نمونه نداشت و ما کسی شبیه او را نداشتیم که ۸ سال مقابل اسرائیل جنگیده باشد، آموزش های نظامی را دو سال در مصر و پایگاه های نظامی این کشور خوانده و مشاهده کرده باشد و علاوه بر این یک مدیر توانا و توانمندی نیز باشد که در هر جای دنیا برود، مدیریت خود را نشان دهد.

ماجرای دانشمند فیزیکدانی که به جنگ رژیم صهیونیستی رفت/

شهید چمران یک سیاست مدار و هنرمند بزرگ نیز بود؛ حال چطور می شود این روحیه جنگ آوری و هنر با آن صلابت و آن لطافت در کنار یکدیگر بگنجد. این ها تماما مواردی هستند که از شگفتی های درون شخصیتی شهید چمران است که همه آن ها در کنار یکدیگر جمع شده است، بنابراین به طور کلی درباره خصوصیات خاص او می توان گفت که جمع کردن و دارا بودن تمام این صفات متضاد در کنار یکدیگر بود.

شخصیت شهید چمران الگوی بسیار خوبی برای نسل جوان است

باشگاه خبرنگاران جوان: آقای چمران با توجه به توصیفی که از برادرتان داشتید، زندگی ایشان چه الگویی می تواند برای نسل جوانی باشد که گاها در پیدا کردن الگوهای ملموس و عینی با مشکل روبرو هستند؟

چمران: شخصیت شهید چمران برای نسل جوان و هر فردی که به دنبال الگوی مناسب در زندگی است، می تواند درس آموز و آموزنده باشد؛ برای مثال اگر کسی به دنبال پیدا کردن الگویی از قهرمان حماسه های جنگی و قهرمان پسند یا یک شخصیت علمی برجسته یا حتی یک سیاست مدار باشد، تمامی این موارد را می تواند درون شخصیت ایشان مشاهده کند؛ به عقیده من چمران یک الگو و اسوه ای است که به خوبی می تواند مورد توجه به ویژه جوانان قرار بگیرد.

ماجرای دانشمند فیزیکدانی که به جنگ رژیم صهیونیستی رفت/

برخی از کتاب های منتشر شده درباره شهید چمران مورد تایید نیست

باشگاه خبرنگاران جوان: چه اقداماتی برای معرفی بیشتر شخصیت شهید چمران به نسل جوان و درس آموزی آنان از زندگی این فرمانده مجاهد تاکنون انجام شده است؟

چمران: ما یک بنیاد و یک موسسه فرهنگی شخصی هستیم و توان مالی و اداری زیادی نداریم که بتوانیم کار های بزرگی انجام دهیم، در غیر اینصورت خیلی از کار ها را می توانستیم انجام دهیم، اما در حد توان خود حداقل کار هایی را که می توانستیم انجام دادیم و باز خودم معتقدم که هیچ کاری انجام نداده و واقعا شرمنده او هستیم.

یکی از اقداماتی که انجام دادیم، انتشار دست نگاشته های ایشان در قالب کتاب بود. البته ایشان در زمان حیاتشان خودشان چیزی به عنوان کتاب ننوشتند اما ما حتی سخنرانی های ایشان را هم به صورت کتاب جمع آوری کرده و تا امروز از ایشان حدود ۱۲ جلد کتاب منتشر کردیم.

باشگاه خبرنگاران جوان: تاکنون از میان کتاب هایی که از ایشان به چاپ رساندید، کدامشان بیشتر مورد توجه دانشجویان و نسل جوان قرار گرفته است؟

چمران: از بین کتبی که از ایشان به چاپ رسیده است، کتاب های «رقصی چنین میانه میدانم آرزوست» و «انسان و خدا» مورد استقبال بیشتری از سوی دانشجویان قرار گرفته است.

خوشبختانه کتاب های دیگری هم از شهید چمران به چاپ رسیده که البته برخی از آن ها مورد تأیید هم نیست و تماما از صحت کامل برخوردار نیست، اما عموماً منابع شان همین کتاب های ما و یا گفتگو ها و مصاحبه هایی که در رسانه ها وجود داشته بوده است که این کار ها قابل تحسین و تقدیر است. البته انتظارم این بوده که باید امانت را به خوبی رعایت کرده و همان نسخه های اصلی را منتشر کرده و تغییر در آن به وجود نمی آوردند.

از طرفی حدود ۴۰۰ تا نوار سخنرانی ایشان را جمع آوری کرده، به سی دی تبدیل کرده و یا نرم افزار کامپیوتری ساختیم و تمام عکس های شهید چمران را در هر جایی که می توانستیم جمع آوری کردیم که بیشتر از هزار عکس می شود و انشالله بازهم این تلاش ها ادامه خواهد داشت.

باشگاه خبرنگاران جوان: یکی از مشکلاتی که این روزها با آن درگیر هستیم، به این مسئله اختصاص دارد که بسیاری از جوانان الگوهای غربی را برای خود انتخاب می کنند در حالی که ما در داخل کشورمان الگوهای موفق بسیاری را داریم، ارزیابی شما از این مسئله چیست؟

چمران: ما بهترین الگو ها و نمونه ها را خودمان داریم که قطعا و یقینا در دنیای غرب و حتی شرق هم پیدا نمی شود، فرماندهان، رزمندگانی که روی خلوص کار با صداقت و ایمان کار کردند که چنین ایمان و اعتقادی معلوم نیست در کشور های دیگر پیدا شود.

البته ممکن است یک نفر برای وطن خود بجنگد، اما کسی که بخاطر اعتقاد مکتبی و الهی خود پا در میدان جنگ گذاشته و در کنار آن برای وطنش هم می جنگند ارزش بالاتری دارد، کسی که با این اعتقاد وارد میدان جنگ شود قطعا به خوبی هم خواهد جنگید چرا که اعتقادش به شهادت است و شهادت طلبی یکی از ویژگی های بزرگ شهید چمران است.

ماجرای دانشمند فیزیکدانی که به جنگ رژیم صهیونیستی رفت/

نقشی که از شهید چمران در نجات شهر اهواز مهجور مانده است

باشگاه خبرنگاران جوان: با توجه به این اظهارات شما پس چرا جوانان از چنین الگوهایی در زندگی خود استفاده نمی کنند؟

چمران: ببینید وقتی در زندگی شهید چمران دقیق می شویم، می بینیم که او هیچ هراسی از شهادت نداشت و حتی به دنبال آن می دویده است به همین جهت در گفتگوهایش می گوید مرگ از من فرار می کند؛ بنابراین بهترین اقدامی که می توان انجام داد معرفی این شهدا البته بدون غلو است چرا که غلو ها و اغراق بعضا جوان های ما را پراکنده می کنند.

زمانی که درصدد هستیم بیش از حد بزرگنمایی کنیم و از آن ها شخصیتی افسانه ای بسازیم، قطعاً جذابیت الگوپذیری آنان را برای نسل جوان کم کرده ایم، اگر همان چیزی که واقعیت داشته را بگوییم قطعا بهترین روایت است.

واقعیت زندگی فرماندهان و شهدای ما به اندازه بزرگ و بالا بوده است که هیچ نیازی به غلو هم ندارد و شهید چمران می تواند یکی از نمونه های کم نظیر یا بی نظیری باشد که به عنوان الگو و اسوه بتوانیم به جوان معرفیشان کنیم.

برخی ها ممکن است به تمسخر بگویند افرادی که به جنگ می رفتند، بیکار و یا بی سواد بوده اند، اما ما فرمانده های بسیاری را داشتیم که نه تنها بیکار نبودند بلکه استاد دانشگاه هم بودند و زندگی خود را به این مسئله اختصاص دادند، شهید چمران یک دانشمند بزرگ و جهانی بوده است که به میدان جنگ می رود، در کنار اینکه او نماینده مجلسی بود که هیچ وظیفه ای هم در این باره نداشت و می توانسته در کشور خود به فعالیت مشغول شود همانطور که بسیاری از افراد به جبهه نرفتند و فعالیت های خود را انجام دادند، اما با وجود تمامی این سختی ها به میدان جنگ می رود و در روز های نخستین جنگ بدون کمترین امکاناتی مقاومت می کند و شهر اهواز را از خطر سقوط حتمی نجات می دهد.

یعنی اگر آن ها نمی رفتند حتما اهواز هم مانند خرمشهر سقوط می کرد و یک فاجعه بسیار بزرگ و حتی ده برابری خرمشهر به وقوع می پیوست چرا که جمعیت اهواز ۱۰ برابر خرمشهر بود و آن زمان حدود یک میلیون نفر جمعیت داشت در حالی که خرمشهر ۱۳۰ هزار نفر جمعیت داشت، به همین ترتیب وسعتش هم چند برابر خرمشهر بود، بنابراین دکتر چمران با حضور خود از چنین حادثه بزرگی جلوگیری می کند، این ها مواردی هستند که خیلی ها نمی دانند و متأسفانه در تاریخ جنگ هم مهجور مانده است.

ماجرای دانشمند فیزیکدانی که به جنگ رژیم صهیونیستی رفت/

 باشگاه خبرنگاران جوان: در پایان اگر نکته خاصی یا ویژگی خاصی از برادرتان در ذهن خود دارید، بفرمایید، باز هم ممنونیم که وقت خود را به ما اختصاص دادید؟

چمران: باتوجه به اینکه الان عرصه جنگ نرم است اما باید گفت که ایشان در عرصه جنگ نرم هم استاد بود و در مسائل فرهنگی بسیار دقت می کرد و تأکید بسیاری در این زمینه داشت. اولین کار هایی که ایشان در لبنان انجام داد، کار های فرهنگی بود و به همین صورت در ایران هم ابتدا برنامه فرهنگی داشت و بعدا به برنامه نظامی فرهنگی تبدیل شد و برنامه های نظامی و فرهنگی ایشان با یکدیگر ممزوج بود. مسئله ای که این روزها کمتر مانند آن مشاهده می شود.