ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی با موضوع جامعه شناسی اسلامی و با تأکید بر الگوی دینی مواجهه با آسیب های اجتماعی و نقد الگوهای غربی روز پنجشنبه ۱۱ مهر ماه در شهر مقدس برگزار خواهد شد.

عطاءالله رفیعی آتانی، دبیر مجمع عالی علوم انسانی اسلامی درباره این نشست به خبرنگار مهر گفت: کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی سابقه ۱۰ ساله دارد و امسال پنجمین دوره آن را در آذرماه برگزار می کنیم. این کنگره در راستای گفتمان سازی و شبکه سازی نیروهای علمی فعال و در حال آموزش و پژوهش در قلمروی علوم انسانی اسلامی است. کار دیگری نیز طراحی کرده ایم که آن هم سلسله نشست هایی با حضور اساتید برجسته و صاحب نام و صاحب تألیف در حوزه های علوم انسانی اسلامی است. این نشست در ادامه سلسله نشست هایی است که قبلاً با حضور اساتید رشته های دیگر داشتیم.

وی افزود: یکی از نشست های ما در قلمرو مناسبات فلسفه اسلامی و علوم انسانی بود. نشست دیگر در رابطه با ماهیت علم دینی بود. نشست بعدی با موضوع اقتصاد اسلامی برگزار شد. همچنین نشست چهارم ما در قلمرو روانشناسی اسلامی بود. نشست پنجم به علوم سیاسی اسلامی اختصاص داشت و نشست ششم که پنجشنبه ۱۱ مهر ماه، برگزار خواهد شد نیز جامعه شناسی اسلامی با تأکید بر آسیب شناسی اجتماعی است.

عطاءالله رفیعی آتانی سپس گفت: در این سلسله نشست ها اساتید برجسته ای که دارای اثر علمی شناخته شده هستند، شرکت می کنند که چیزی در حدود ۲۵ الی ۳۰ نفر هستند. جلسات هم به صورت مباحثه و گفتگوی متقابل است. در حدود ۱۰ الی ۱۲ نفر از اساتید در این نشست در مدت زمان بیش از ۱۲ ساعت مقالات خود را ارائه می کنند. هر مقاله پس از ارائه، مورد مباحثه انتقادی سایر اساتید قرار می گیرد.

وی ادامه داد: هدف ما از برگزاری این نشست ها، تولید علم، گفتمان سازی، شبکه سازی و ایجاد ارتباط بین اساتید مختلف در رشته های مختلف علوم انسانی است و تلاش ما این است که مقالات ارائه شده و گفت و شنود ها تا حدود زیادی ناظر به مباحث و مسائل واقعی جامعه هم باشد. به عنوان مثال همایش اقتصاد اسلامی را با موضوع بانکداری اسلامی برگزار کردیم و همایش جامعه شناسی اسلامی نیز پیرامون آسیب های اجتماعی خواهد بود. یعنی تلاش می کنیم هم تولید علم صورت بگیرد هم شبکه سازی و گفتمان سازی و همچنین پرداختن به مسائل عینی و واقعی جامعه.

عطاءالله رفیعی آتانی خاطرنشان کرد: موضوعات مهمی در جامعه مان داریم که نیاز به مطالعات اجتماعی دارد. شاید یکی از مهم ترین های آن آسیب های اجتماعی باشد. مسائلی مانند طلاق، اعتیاد و مشکلاتی که در حوزه مسائل اجتماعی مشهور هستند. این مسایل به تفسیر احتیاج دارد؛ یعنی چرایی و چگونگی این پدیده ها باید به عنوان پدیده های اجتماعی توسط جامعه شناسان مورد بررسی قرار بگیرد. به خصوص نیاز داریم این تبیین ها بر اساس مبانی دینی و اسلامی باشد. یا مسائل فرهنگی مطرح در جامعه کنونی ما به عنوان مثال تغییر نظام ارزشی جامعه، مواجهه با فرهنگ غربی، نوع گفت و گو و تعامل جامعه اسلامی با جامعه غربی، داشتن تبیین و تفسیر اجتماعی صحیح از تهدیدهای واقعی اجتماعی و. ...

وی در ادامه عنوان کرد: این ها همه حوزه های مهمی است و سیاست گذاران فرهنگی باید واقعیت جامعه ما را بشناسند و جامعه شناسان هستند که پدیده های اجتماعی و فرهنگی را به درستی تبیین می کنند. بعضی اوقات شاهد هستیم که برخی پدیده ها بیش از اندازه بزرگ می شوند یا بیش از حد کم اهمیت نشان داده می شوند یا تحلیل های بی مبنا و غیر علمی ارائه می شود. ارائه تحلیل های اجتماعی واقع بینانه از موضوعات اجتماعی کاری است که منطقاً بر عهده جامعه شناسان است.

عطاءالله رفیعی آتانی همچنین اظهار داشت: از آن جایی که این همایش عمومی نیست و یک نشست تخصصی است برای آن فراخوان عمومی نداشتیم. در این سلسله نشست ها اساتید را شناسایی می کنیم و از قبل از آن ها مقاله می گیریم. بیشتر یک جلسه گفت و شنود و مباحثه و چالش علمی از پیش طراحی شده است و نه یک همایش عمومی. به این معنا که ما می دانیم سراغ چه کسانی باید برویم و از آن ها مقاله دریافت کنیم. جلسه گفت و شنود میان مقالاتی که ارائه شده برقرار کنیم. از اساتید شناخته شده ای که صاحب آثار علمی هستند، دعوت می کنیم که در همایش حضور یابند و پیش بینی شده که بتوانیم حدود ۱۴ مقاله را در این نشست ارائه کنیم.

وی سپس گفت: این گونه همایش ها هم می تواند دستاوردهای علمی به معنای خروجی های علمی داشته باشد و هم میان اساتید این رشته ها ارتباط علمی برقرار کند. همچنین استعدادهای جدید شناسایی می شوند و هم افزایی اتفاق خواهد افتاد. دستاورد دیگر این گونه نشست ها گفتمان سازی است. خروجی های این گونه نشست ها فضای جامعه را به این سمت می برد که هم به موضوعات به صورت علمی تر نگاه کند و همچنین به موضوعات علمی، دینی تر نگاه کند. یعنی با نگاه علم دینی به پدیده های اجتماعی و انسانی نگاه کنند و در مورد آن ها تحلیل داشته باشند. همچنین خروجی های این گونه نشست ها می تواند مورد استفاده سیاست گذاران و برنامه ریزان باشد. طبیعتاً انتظار داریم خروجی نشست های ما مورد توجه آن دسته از نهادهایی قرار بگیرد که در حوزه مبارزه با آسیب های اجتماعی دارای مسئولیت رسمی در کشور هستند.

سیدسعید زاهد زاهدانی دبیر علمی ششمین نشست اساتید منتخب علوم انسانی اسلامی نیز در گفتگو با مهر درباره این نشست گفت: هدف از برگزاری این همایش گرد آوردن اندیشمندانی از کشورمان است که در مورد جامعه شناسی اسلامی فکر می کنند و قلم می زنند. قصد داریم آخرین دستاوردهای فکری و علمی این افراد را ارائه کنیم. همچنین این همایش باعث می شود این اساتید و پژوهشگران خودشان یکدیگر را بشناسند و ببینند چه کسانی در این زمینه کار می کنند تا ان شالله زمینه همکاری های آینده در میان آن ها فراهم شود.

مسئول کمیسیون جامعه شناسی افزود: از آن جایی که ما فراخوان عمومی نداشتیم، بلکه با شخصیت هایی که سوابق کار را داشتند تماس می گرفتیم، نمی توانیم بگوییم از میزان مشارکت خیلی راضی هستیم، اما در هر صورت با شرایطی که داشتیم نسبتاً همکاری ها خوب بوده است.

وی ادامه داد: برای اداره امور کشوری که مبتنی بر ساختار امت و امامت است، نیاز به علوم انسانی متناسب با آن داریم. علوم انسانی موجود در دنیا اعتبارش را از حرف اکثریت می گیرد. یعنی هر چیزی که اکثریت بگویند درست تلقی می شود و ارزش و هنجار تلقی می شود. برای کشوری که می خواهد اموراتش را زیر سایه اسلام بگذراند، صحیح آن چیزی است که خداوند می فرماید. بنابراین از آن جایی که ملاک های ما برای صحیح و غلط تلقی کردن امور متفاوت می شود، نمی توانیم به علوم انسانی مبتنی بر آرای اکثریت بسنده کنیم و باید علوم انسانی مبتنی بر رأی الهی را تنظیم کنیم. از این جهت است که می گویم علوم انسانی اسلامی نیاز داریم. تحول در علوم انسانی از همین جا مطرح می شود. بنابراین این گونه جلسات ضروری انقلاب اسلامی است و باید اندیشمندانی که در این زمینه ها مشغول به کار هستند دور هم جمع شوند و آن علوم انسانی الهی را شکل دهند.

زاهد زاهدانی همچنین گفت: از آن جایی که این همایش در مشهد مقدس برگزار می شود، طبیعتاً تجدید عهدی با امام رضا (ع) صورت خواهد گرفت. ما ایرانیان هویت ملی مان را مدیون امام رضا (ع) هستیم و سایه ایشان است که بر سر ملت ما است و موجب شده چنین انقلاب عظیمی در آن رخ دهد که می خواهد نقشه فرهنگی دنیا را تغییر دهد. بنابراین تجدید عهد با این امام بزرگوار یکی از کارهایی است که باید اتفاق بیفتد. در کنار ایشان و زیر سایه ایشان، همایش به صورت صبح تا عصر سخنرانی و تبادل نظر برگزار می شود. برنامه اصلی تنظیم شده برای روز پنجشنبه از صبح تا آخر وقت، سخنرانی هایی است که دستاوردهای علمی شرکت کنندگان در آن عرضه می شود.

وی سپس درباره ۴ دوره قبلی این همایش گفت: دوره های قبلی این همایش در رشته های دیگری برگزار شد. همایش اول به صورت عمومی برگزار شد که بنده هم شرکت داشتم و بسیار عالی بود. برای خود من بسیار آموزنده بود. در آن همایش توانستم با کسانی که در زمینه علوم انسانی و تحول در علوم انسانی اسلامی شاخص هستند ارتباط نزدیک برقرار کنم. در ادامه همایش ها در رشته های دیگر مانند روانشناسی و. .. برگزار شده است.

سعید زاهد زاهدانی در پایان عنوان کرد: این سلسله همایش ها حتماً دستاوردهای خوبی خواهد داشت. چرا که احساس نیاز آن وجود دارد. امروز نسبت به تدوین علوم انسانی اسلامی احساس نیاز وجود دارد. اندیشمندان علاقه مند به این موضوع توجه شان به این مسئله جلب شده است. بنابراین این حرکت تداوم پیدا خواهد کرد و به تدریج سرعت خواهد گرفت و انشالله به نتایج بسیار خوبی خواهد رسید به گونه ای که موجب تحول در علوم انسانی دنیا خواهد شد. یعنی نه تنها در ایران نتایج خواهد داشت بلکه موجب این خواهد شد که علوم انسانی و اجتماعی در دنیا متحول شود.