این روزها با شیوع کرونا در جهان، محدودیت هایی در کشورهای مختلف به منظور مبارزه با کرونا اعمال شده و یک ویروس، کشورهای مختلف و حتی کشورهای پیشرفته را درگیر و عاجز کرده است؛ تا جایی که حتی برخی از این کشورها در تأمین تجهیزات پزشکی دچار مشکل شده اند و امکان مدیریت این بحران را ندارند.

با این وجود در ایران اسلامی با کمک مردم بصیر و همچنین پیشتازان عرصه سلامت، تجهیزات لازم در بیمارستان ها وجود دارد و تمام مردم و مسؤولان برای مبارزه با کرونا فعالیت می کنند.

در این روزها که کرونا در جهان فراگیر شده و اماکن مذهبی بسیاری نیز برای جلوگیری از شیوع این ویروس بسته شده است، برخی افراد با شایعه پراکنی در تلاش هستند تا به جهانیان القا کنند که مسلمانان در سختی و گرفتاری درهای حرم ها را بسته و دست از توکل و توسل برداشته اند. اما به گفته حجت الاسلام قاضی عسکر، نماینده سابق ولی فقیه در امور حج و زیارت، ائمه اطهار (ع) هم در زمان بیماری در کنار توسل و کمک از درگاه خداوند، به توصیه های پزشکی توجه داشتند. همچنین وقتی سلامت جامعه اهمیت دارد، نه تنها حرم ها مطهر، بلکه حتی برای این موضوع می توان نماز جمعه و نماز جماعت را هم که اسلام اینقدر به برپایی آن توجه و تاکید دارد، تعطیل کرد.

در ادامه گفت وگوی مشروح فارس با حجت الاسلام «سیدعلی قاضی عسکر» نماینده سابق ولی فقیه در امور حج و زیارت را می خوانیم:

ائمه (ع) هم بیماری را با ذکر دوا نمی کردند

برخی معتقدند که با شیوع کرونا انگار خدا انسان ها را رها کرده و توسل ها هم راه به جایی نمی برد. نظر شما درباره این چنین تفکراتی چیست و آیا ائمه اطهار (ع) هم برای رهایی از گرفتاری و بیماری ها تنها به دعا اکتفا می کردند؟

آنچه مربوط به عالم طبیعت و وجود انسان ها می شود، در مرحله اول باید مسیر طبیعی خود را طی کند. در زمان ائمه هم می بینیم وقتی بیماری به وجود می آمد، آن بیماری را فقط با ذکر حل نمی کردند، بلکه با مراجعه به اطباء تلاش می شد که بیماری رفع شود و در کنار آن از خداوند منان طلب شفا می شد.

آنچه درباره ذکر می توان عنوان کرد، این است که چون خدا شفادهنده است و همه چیز به دست قدرت اوست، باید از خدا کمک خواست و دعا کرد که این بیماری ها رفع شده و مردم شفا پیدا کنند. در ماه رمضان هم یکی از دعاهایی که بسیار می گوییم «اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریض» است.

یا وقتی می گوییم «اللَّهُمَّ أَشْبِعْ کُلَّ جَائِعٍ » معلوم است که خدا از آسمان برای اینکه مردم بتوانند رفع گرسنگی کنند، چیزی نمی فرستند، بلکه هر کسی باید به دنبال تلاش و کوشش برود و از دل زمین روزی خود را به دست بیاورد.

بر همین اساس، برای رهایی از کرونا در مرحله اول باید مسیر قانونی و اصلی یعنی همان توجه به توصیه های پزشکان طی شود. هم اکنون پیشتازان عرصه سلامت، پزشکان، پرستاران و کادر درمانی فداکاری می کنند تا کرونا از کشور رخت ببندد.

همچنین تلاش می کنند که دارو یا واکسنی تولید کنند تا این بیماری را از بین ببرند. پس از توجه به نکات بهداشتی و رعایت دستورالعمل های پزشکان باید از خدا خواست که در این داروهایی که تولید می شود، شفا قرار دهد.

اگر این دو یعنی هم تلاش برای مبارزه با کرونا و هم توسل به درگاه الهی را پیوند بزنیم، هم عنایت خدا را خواهیم داشت و هم تلاش و کوششی کرده ایم تااین ویروس را شکست دهیم.

هر دردی درمان خود را دارد، مثلا وقتی بیماری عفونی به وجود می آید، پزشکان می گویند که باید آنتی بیوتیک مصرف شود. هر بیماری داروی متناسب با خود را دارد، اما در کنار اهمیت مصرف دارو، باید از خدا هم خواست که این بیماری برطرف شود.

«کرونا» ناتوانی انسان در برابر خداوند را نشان داد

نکته دوم این است که درست است بیماری ها بلایای طبیعی و امتحانات الهی است. اما از طرفی نشانگر عجز و ناتوانی انسان است. الان حدود ۸ میلیارد جمعیت روی کره زمین است و در بسیاری از کشورهای پیشرفته دانشگاه های معتبر و پزشکان و لابراتورهای مجهز وجود دارد، اما هر چند سال، یک ویروس می آید که دنیا در برابر آن عاجز است.

در چند سال گذشته در ایام حج گفتند تب دره ریفت آمده. چند سال بعد آنفلوانزای خوکی و مرغی آمد. هر دفعه اسمی روی بیماری می گذارند، اما به واسطه آن بیماری، انسان ها تا مدت ها از دفع آن ناتوان هستند. همانطور که خداوند نیز خطاب به مشرکان در قرآن می فرماید: «ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ؛ طالب و مطلوب هر دو ناچیز و ناتوانند» (حج/ ۷۳) بنابراین باید به قدرت خدا پی برد و ایمان آورد که در این جهان پهناور ریزه کاری زیادی قرار داده که هر چه جلو برویم باز هم بی نیاز از لطف خداوند نیستیم و هر لحظه عجز ما در برابر خداوند متعال بیشتر نمایان می شود.

هم اکنون با شیوع کرونا بهتر است از طرفی این را امتحان ببینیم و از طرفی هم بدانیم که بلایای طبیعی است که هر ساله تکرار می شود. یک وقتی سیل و زلزله می آید و گاهی چنین بیماری هایی پدیدار می شود. علاوه بر این، یکی از نکاتی که نباید فراموش کنیم، این است که در فرهنگ اسلامی، بزرگان دین به ما آموخته اند که باید خیر و خوبی را برای همه بخواهیم. بنابراین اکنون باید دعا کنیم خداوند این بلا را نه تنها برای مسلمانان و کشورهای اسلامی بلکه برای همه کشورها رفع کند.

افرادی که به اسلام می تاختند که دین و علم سازگاری ندارد، جواب خود را گرفتند

برخی بسته شدن درهای حرم های مطهر در مشهد و قم را نوعی دوگانگی مسلمانان جلوه می دهند و معتقدند که یک ویروس مسلمانان را از عقیده خود دور ساخت. به نظر شما چرا درهای حرم باید بسته می شد؟

اقداماتی که در زمینه بسته شدن حرم های مقدس صورت گرفته است، برای حفظ سلامت مردم است. دو چیز در روایات ما مورد اهمیت است؛ یکی سلامتی و دیگری امنیت. بنابراین هر چیزی که به این دو مورد ضرر برساند باید متوقف شود. همانطور که وقتی کسی نمی تواند نماز را ایستاده بخواند، می گویند نشسته بخوان یا اگر نمی تواند نشسته بخواند، می گویند با اشاره بخوان.

از نظر دینی توصیه و دستورالعمل پزشکان برای ما واجب شرعی است، چرا که حفظ سلامت انسان، یک واجب شرعی به شمار می رود و هر چیزی که موجب سلامتی انسان شود، عمل به آن واجب است. افرادی که به دین می تاختند که دین و علم سازگاری ندارد، جواب خود را گرفتند که از رهبری معظم انقلاب تا مراجع تقلید و حوزه های علمیه و مراکز دینی همه همراه با پزشکان حرکت کردند و حتی اماکن بسیار مهم ما مثل حرم حضرت امام رضا (ع)، حرم حضرت معصومه (س) و حرم شاهچراغ (ع) تعطیل شد که دلیل آن حفظ جان مردم است.

وقتی سلامت جامعه اهمیت دارد، حتی برای این موضوع می توان نماز جمعه و نماز جماعت را هم که اسلام اینقدر به برپایی آن توجه و تاکید دارد، تعطیل کرد. ما نیز از مردم می خواهیم که به توصیه پزشکان توجه کنند و خدا را شکر که در داخل و خارج کشور پزشکان توانمندی داریم که به زودی با تلاش آن ها واکسن و داروی ضدکرونا ساخته خواهد شد و این بلا از کره زمین رفع خواهد شد.

بسیاری از درمانگاه های ایران را پزشکان خارجی اداره می کردند/ خدمات پزشکی بعد از انقلاب قابل مقایسه با گذشته نیست

در گذشته هم بیماری های مختلفی شیوع پیدا کرد و در آن دوران بسیاری قربانی این بیماری ها همچون طاعون و حصبه شدند. شما خاطراتی از آن دوران شنیده یا خوانده اید و با توجه به پیشرفت علم کرونا چه تفاوتی با این بیماری ها دارد؟

در گذشته علم پزشکی در کشور رشد بالایی نداشت. البته دانشمندان بزرگی مثل ابوعلی سینا داشتیم که آن موقع علم آن ها در همه جا فراگیر نشده بود و تعداد این پزشکان هم زیاد نبود.

تا جایی که حتی قبل از پیروزی انقلاب و حتی چند سال بعد از پیروزی انقلاب در بسیاری از نقاط کشور به ویژه کم برخوردار، پزشکان هندی، بنگلادشی و پاکستانی درمانگاه ها را اداره می کردند، اما اکنون در شهرهای کوچک هم بسیاری از پزشکان متخصص و فوق تخصص کشورمان حضور دارند و این پزشکان در کشورهای پیشرفته جهان نیز خدمت می کنند و حرف های زیادی برای گفتن دارند. همچنین بیمارستان زیادی ساخته شده که تعداد تخت هایی که در چند سال اخیر اضافه شده است، قابل مقایسه با قبل از پیروزی انقلاب اسلامی نیست.

وقتی کمبود امکانات موجب تلنبار شدن جنازه ها در عربستان شد

زمانی حصبه، طاعون و جذام و دیفتری بود و بسیاری از مردم قربانی این بیماری ها شدند. مثلا فلج اطفال بود که بسیاری از کودکان به دلیل این بیماری ها از دست می رفتند، اما اکنون با تزریق واکسن فلج اطفال این بیماری ریشه کن شده است.

در کشورهای دیگر هم چنین بیماری هایی بوده است. در سفرنامه های حج نگاه می کردم، خواندم که وقتی وارد جده شدیم، دیدیم که جسدهایی در خیابان ها افتاده و بسیاری از جنازه ها روی هم انباشته شده است که این افراد بر اثر وبا فوت شده بودند. این ها در گذشته که علم پزشکی پیشرفت چندانی نداشت، بوده است، اما اکنون امکانات پزشکی و درمانی رشد پیدا کرده و نباید نگران این مسائل باشیم.

از طرفی هم مردم نباید استرس و نگرانی داشته باشند. عمر دست خدا است و خداوند هر زمانی اجل ما برسد، گریبان ما را خواهد گرفت. باید تلاش کنیم و کوتاهی در درمان انجام ندهیم و بقیه را به خدا واگذار کنیم.

دعایی که آیت الله بهجت به شهید سلیمانی توصیه کرد/ دعای سریع الاجابه در مفاتیح

شما در زمان گرفتاری ها ذکر یا دعای خاصی می خوانید؟ یا در محضر علما و بزرگان دینی توصیه هایی برای رهایی از گرفتاری شنیده اید؟

آیت الله بهجت همواره به مداومت بر ذکر«اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی دِرْعِکَ الْحَصِینَةِ الَّتِی تَجْعَلُ فِیهَا مَنْ تُرِیدُ» تأکید داشتند و حتی به یاد دارم شهید سپهبد قاسم سلیمانی می گفت که از مرحوم بهجت شنیدم که بعد از نماز صبح و نماز عشا سه مرتبه این ذکر را بگویید تا همواره از بلا و گرفتاری ها در امان باشید و ایشان هم به اثربخشی آن ذکر تأکید کردند.

همچنین «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ» که انسان با این ذکر اقرار می کند که همه چیز دست خداست، از دیگر اذکاری است که همواره مورد توصیه بزرگان دین بوده است.

من نیز با توجه به اینکه نه تنها از علما بلکه در مفایتح هم ذکر «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی دِرْعِکَ الْحَصِینَةِ الَّتِی تَجْعَلُ فِیهَا مَنْ تُرِیدُ» تأکید شده است، این ذکر را می خوانم. در مفاتیح هم مرحوم محدث قمی درباره مشکلات متعدد ذکرهایی بیان کرده، اما آنچه مقام معظم رهبری مطرح فرمودند، یعنی دعای هفتم صحیفه سجادیه هم می تواند برای رفع این گرفتاری کمک کند. مرحوم محدث قمی هم این دعا را دعای سریع الاجابه نقل کردند که هر کسی با عنایت و توجه این دعا را بخواند، مستجاب می شود.

البته دعا و استجابت دعا شرایطی دارد. اینطور نیست هر دعایی کردیم مستجاب می شود، بلکه باید شرایط و زمان را نیز مدنظر قرار داده و با توسل به اهل بیت (ع) آن ها را واسطه استجابت دعا قرار دهیم.

سفر رفتن در شرایط کرونا/ قاعده لاضرر و جبران خسارت

با شیوع کرونا همواره مسؤولان تأکید می کنند که «در خانه بمانیم». با توجه به تقارن نوروز و سفرهای نوروزی برخی هم بی توجه به این امر اقدام به مسافرت کرده اند. آیا سفر در چنین وضعیتی از نظر اشکال دارد؟

در روایات درباره سفر تأکید شده که اگر در سفر خطری وجود داشته باشد، رفتن به آن سفر، حرمت شرعی دارد. فقط یک جا استثنا است که آن هم سفر به کربلا برای زیارت امام حسین (ع) است و در روایات داریم اگر خوف و نگرانی هم درباره این سفر معنوی وجود داشته باشد، باز هم به آن سفر بروید.

اما درباره سفرهای دیگر وضعیت فرق می کند. اگر با سفر رفتن ممکن است موجب ابتلا به بیماری کووید ۱۹ شود، پس شرعاً گناه است. قاعده لاضرر هم داریم که فقها در حوزه بحث زیادی می کنند که اگر انسان به دیگری ضرر وارد کند، شرعا مدیون است و باید جبران خسارت کند.

بنابراین، اگر سفر ما باعث شود که برخی مردم در سایر شهرها و روستاها هم به بیماری مبتلا شوند، یا موجب تلف شدن و آسیب در زندگی افراد شود، باید خسارت آن را شرعاً پرداخت کنیم. با توجه به اینکه در برخی شهرها ممکن است امکانات تنها در حد خود مردم آن شهر و روستا باشد، اما مثلا تصمیم بگیریم گروهی به شمال برویم و ناقل بیماری باشیم و موجب خسارت به مردم آنجا شویم، شرعا مدیون هستیم و در صورت بروز خسارت باید آن را پرداخت کنیم. به همین دلیل هم همواره توصیه می شود که در خانه بمانید، چرا که این اقدام کمک می کند زنجیره انتقال قطع و بیماری زودتر رفع شود.

توصیه به مطالعه/ تلفنی صله رحم کنید

شما در اوقات فراغت و قرنطینه چه می کنید و چه توصیه ای به سایر افراد دارید؟

فرصتی است که بیشتر در کنار خانواده باشیم. البته باید از دید و بازدیدهای عید خودداری شود و با توجه به تأکید اسلام به صله رحم، با توجه به لزوم جلوگیری از شیوع کرونا بهتر است که صله رحم را به صورت تلفنی به جای آورد تا کمکی در مهار این ویروس کنیم.

همچنین افرادی که عادت به مطالعه دارند، فرصت خوبی است که اقدام به مطالعه کتاب های ارزشمند در حوزه های مختلف کنند. خدا را شکر که در حوزه کتاب و کتاب خوانی تنوع بسیاری در سال های اخیر ایجاد شده و کتاب هایی برای هر کسی با هر سلیقه ای وجود دارد.

یک روز منزل مقام معظم رهبری بودم. حدود ۱۰۰ جلد کتاب با موضوع دفاع مقدس که به تازگی از سوی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی چاپ شده بود، خدمت ایشان آوردند. رهبر معظم انقلاب فرمودند: اغلب را مطالعه کرده ام. اینکه ایشان با فرصت محدود کتاب های بسیاری مطالعه کرده بودند، برایم جالب بود.

اکنون هم فرصتی است تا افراد در خانه کتاب های مفید همچون احادیث، مفاتیح الجنان و. . . و هر آنچه علاقه مند هستند، مطالعه کنند. همچنین می توانند از این فرصت برای گفت وگوهای خانوادگی و ورزش هم استفاده کنند. امیدواریم زودتر با شکست کرونا، مردم به زندگی عادی بازگردند.