خَدیجَه دختر خُوَیلِد، مشهور به خدیجه کبری (س) و ام المؤمنین، نخستین همسر پیامبر اکرم (ص) و مادر حضرت زهرا (س) است.
در منابع تاریخی، گزارش چندانی درباره شخصیت خدیجه (س)، در دوران پیش از اسلام ارائه نشده است.
حضرت خدیجه (س)، از پدری به نام خویلد بن أسد بن عبدالعزی و مادری به نام فاطمه بنت زائده در مکه متولد شد.
خدیجه (س) قبل از بعثت با حضرت محمد (ص) ازدواج کرد و نخستین زنی است که به ایشان ایمان آورد.
امام حسین (ع) در صحرای نینوا در فراز خطبه ای هنگام معرفی خویش به دشمنان فرمود:
«هَلْ تَعْلَمُونَ أَنَّ جَدَّتِی خَدِیجَةُ (س) بِنْتُ خُوَیلِدٍ أَوَّلُ نِسَاءِ هَذِهِ الْأُمَّةِ إِسْلَاماً»
آیا می دانید که جدّۀ من خدیجه دختر خویلد است، اول بانو در این امت که اسلام آورد؟
در منابع تاریخی در مورد ویژگی های شخصیتی ایشان آمده است که ایشان دارای جایگاه بالای اجتماعی و حُسن شهرت او در شَرف و نسب بوده است.
ایشان زنی شریف و با درایت بود که خداوند خیر و کرامت برای او در نظر گرفته بود، به لحاظ نسب در طبقه متوسط از انساب عرب جای داشت، اما دارای شرافتی عظیم و ثروتی زیاد بود.
بلاذری نیز از قول واقدی در اسنادش گفته است:
«خدیجه (س) بنت خویلد، زنی با اصل و نسب و تاجری ثروتمند بود. »
همه منابع تاریخی، خدیجه را نخستین همسر پیامبر اکرم (ص) معرفی کرده اند.
خود حضرت خدیجه (س)، پیشنهاد ازدواج با پیامبر (ص) را مطرح کرده بود.
این پیشنهاد پس از آن روی داد که با درستکاری و درست گفتاری و امانت داری و کرامت اخلاقی حضرت رسول اکرم (ص) آشنا شد، و او را امین بر مالش قرار داد و پس از برگشتن پیامبر اکرم (ص) از سفر تجاری شام، توسط میسره، غلامش، با ویژگی های ایشان آشنا شد.
خدیجه (س) همه ثروت خود را در راه نشر اسلام به کار گرفت.
پیامبر (ص) به احترام خدیجه، در طول حیات او همسری دیگر برنگزید و پس از درگذشت ایشان همواره از او با نیکی یاد می کرد.
اما در مورد اینکه حضرت خدیجه (س) قبل از ازدواج با پیامبر اکرم (ص) ازدواج کرده بود یا خیر؟ در بین منابع اختلافاتی وجود دارد که اکثر منابع تاریخی اهل سنت، ادعا کرده اند که خدیجه (س) پیش از ازدواج با پیامبر (ص) ازدواج کرده بود و از شوهران قبلی خود فرزندانی نیز داشته است.
به نام های (ابوهاله تمیمی) و (عتیق بن عائذ مخزومی) داشته است و بیشتر ثروتش را هم از ایشان به دست آورده است.
اما نظر محققان دراین باره این است که حضرت (س) قبل از رسول اکرم (ص) ازدواج نکرده بود و باکره بوده است؛ و در تاریخ افراد زیادی مانند عقبة بن ابی معیط و ابن ابی شهاب که هر یک چهار صد کنیز و غلام و خدمتکار داشتند، و حتی ابوجهل و ابوسفیان و دیگر بزرگان عرب آن روز، خواستگاران آن حضرت (س) بودند؛ ولی آن حضرت (س) قبول نفرمودند و هیچ شوهری اختیار نکردند و باکره و عذراء بودند.
تا اینکه خود ایشان به پیامبر اکرم (ص) پیشنهاد ازدواج دادند.
حتی ایشان از کسانی بودند که انتظار قدوم پیامبر اکرم (ص) را می کشیدند و همواره از علماء، به ویژه عموی خود ورقه، علایم نبوّت آن حضرت (ص) را جویا می شد؛ و هنگامی که به خدمت پیامبر (ص) شرفیاب شد، اوّل از مهر نبوّت سؤال کرد و آن را زیارت فرمود.
در مورد فرزندان ایشان هم محققان شیعه قائلند که بعد از ازدواج این دو بزرگوار، خداوند دو پسر به نام های قاسم و عبدالله که به آن ها (طیّب) و (طاهر) هم می گفتند، به ایشان عنایت فرمود که در ایام طفولیت از دنیا رفتند و تنها دخترشان حضرت فاطمه (س) بود؛ و دختران دیگر، دختر خوانده های پیامبر (ص) ودختران خواهر خدیجه (س) بودند، که بعد از فوت پدرشان حضرت خدیجه (س) احتیاجاتشان را بر طرف می کرد، تا اینکه مادرشان (هاله) فوت کرد، که تحت سرپرستی پیامبر اکرم (ص) و حضرت خدیجه (س) در خانه خدیجه (س) قرار گرفتند.
از این رو در بین مردم مشهور شد که آن ها دختران رسول اکرم (ص) هستند.