کتاب طلبه و راه و رسم طلبگی در واقع تمام تلاشش را به کار می بندد تا تصویر روشنی از شرایط و مقتضیات طلبگی و راه و رسم زندگی در جامه این قشر اجتماعی برای مخاطب تدارک ببیند.

و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نمی کند و سعی اش را برای ارائه یک مجموعه جامع و مانع، در به تصویرکشیدن موقعیت یک طلبه از جنبه های مختلف فردی و اجتماعی به کار می بندد.

در این کتاب مخاطب با موضوعات متنوعی در گستره شناخت طلبگی و راه و رسمش آشنا می شود.

نگاه عمده این مجموعه به طلاب مبتدی است و عمده ترین مخاطب آن این گروه از طلاب هستند.

این مجموعه به غرض اعطای بینش کلی نسبت به هویت طلبگی و برنامه ریزی صحیح، به مخاطبان ارائه شده است.

کتاب در هفت بخش و هفت مجلد تنظیم یافته که عناوین هریک عبارت است از:

ارزش و افتخارات طلبه، هویت صنفی طلبه و معنای طلبگی، طلبه در دوران رشد و تحصیل، طلبه و برنامه زندگی، طلبه و جهت گیری تخصصی، علم دیگر، طلبه نشاط و طراوت طلبگی.

در کتاب دوم، موضوع هویت صنفی و معنای طلبگی در ابعاد مختلف و از جنبه های گوناگون مورد بررسی و تحلیل قرارگرفته است.

آیا طلبه بهره اجتماعی درخوری خواهد داشت و ثمره ممتازی بر وجود او مترتب خواهد شد؟ آیا این همه درس و بحث و تحصیل و تلاش، با خدماتی که در آینده بر دوش طلبه نهاده می شود و از او انتظار می رود تناسب دارد؟ در شرایط موجود، بستر کدام خدمت بزرگ اجتماعی برای طلبه فراهم است؟

این پرسشها همه از مقوله نظر به هویت صنفی طلبه است.

طلاب علوم دینی باید روشمند و عالمانه با آینده صنفی خود آشنا گردند تا سرمایه فراوانی که حوزه، برای تربیت آنان پرداخته، صرف آرمان و رسالت حوزه شود و به کارهای نازلی که از غیر طلبه هم بر می آید هزینه نشود و طلبه از کارکردهای رسمی حوزه فاصله نگیرد.

این دفتر تلاشی ابتدایی برای ترسیم هویت صنفی طلبه و نقش اجتماعی او است.

در این مجلد از کتاب، ذیل عناوینی همچون هویت طلبگی و روحانیت، فلسفه پیدایش و رسالت روحانیت، کار طلبگی، نصاب طلبگی، آینده کاری طلبه، ویژگی های کنونی حوزه، بحران منابع انسانی، حوزه بهترین پایگاه آشنایی با دین، بایسته های طلبگی، شکیبایی و پایداری، کارآمدی و توانمندی، ... به موضوع هویت صنفی و معنای طلبگی نگاهی فشرده و موجز اما دقیق و نسبتا کامل شده است.

یکی از بخش های مهم و قابل تآمل این کتاب حول موضوع فلسفه پیدایش و رسالت روحانیت شکل گرفته است.

هر یک از اصناف اجتماعی به هدف رفع یکی از نیازهای زندگی انسان پدید آمده است.

بدون شک نیاز انسان منحصر در تأمین خوراک و پوشاک و آسایش مادی نیست.

نیاز غیر مادی انسان به مراتب از نیاز مادی او فراوان تر و اساسی تر است.

زیرا حقیقت انسان و انسانست او در گرو عناصر غیر مادی است. از جمله این نیازها نیاز به وحی نیاز به دین و نیاز به هدایت آسمانی است.

پروردگار عالم برای رفع این نیاز مهم شخصیتهای برگزیده ای را به همراه پیام آسمانی به میان مردم فرستاده است.

این چهره های ممتاز بشریت حامل سه مسئولیت بزرگ هستند.

دریافت پیام خدا(نبوت و خبرگیری) انتقال این پیام به مردم(رسالت و ابلاغ) اجرا و تحقق بخشیدن به آن محتوا در سطح جامعه( امامت و ولایت)

پس از رحلت اخرین پیامبر و غیبت آخرین وصی او امام عصر این سه مسئولیت خطیر نیاز به متولی دارد.

لازم است در کنار اصناف مختلف که به رفع نیازهای گوناگون اجتماعی می پردازند، صنف دیگری پدید آید که این وظایف سنگین را بر دوش گرفته و دنباله رو حرکت پیامبران گردد.

این صنفف روحانیان و عالمان دین نام گرفته اند.

عالمان دین وارثان و جانشینان پیامبران هستند و متناظر با مسئولیتهای سه گانه پیامبران سه تکلیف بزرگ بر عهده دارند.

آیه 22 سوره توبه به این سه تکلیف اشاره دارد:

وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ

و شایسته نیست مؤمنان همگى [براى جهاد] کوچ کنند پس چرا از هر فرقه‏اى از آنان دسته‏اى کوچ نمى‏کنند تا [دسته‏اى بمانند و] در دین آگاهى پیدا کنند و قوم خود را وقتى به سوى آنان بازگشتند بیم دهند باشد که آنان [از کیفر الهى] بترسند.

در این آیه که پس از آیات جهاد نازل شده، گروه معینی  از مومنان از حکم وجوب جهاد و حرکت به سوی جبهه جنگ استثنا شده اند تا این سه هدف را پی گیرند.

1.فهم دین و دریافت پیام وحی از منابع دینی(لیتفقهوا)

2.بازگشت به میان مردم، انذار و هشدار آنها و ابلاغ پیام دین(لینذروا)

3.تلاش برای تحقق آرمان دینی(هدفمند بودن تبلیغ و امید اثرگذاری ان اشاره به این وظیفه دارد؛ لعلهم یحذرون)

در ادامه این مباحث نویسنده تلاش می کند ضمن برشکافتن مابه ازاهای درسی و وظایف بیرونی این نهاده های دینی، به بررسی و تبیین اندیشه و عمل در حوزه معارف اسلامی بپردازد و از منظر یک طلبه حوزه علمیه و نوع روشها و زمینه های تحصیلی و تبلیغی او، به تطبیق ایفای این نقش در گرو مراحل مختلف جهاد علمی و عملی طلبه معطوف شده و این موضوع را به تفصیل شرح و بسط دهد و آن را در فضای امروز جامعه به تحلیل گذارد.

کتاب طلبه و راه و رسم طلبگی نوشته حجت الاسلام محمد عالم زاده نوری از سوی موسسه ولاء منتظر منتش شده است.