حجت الاسلام ایمان شکیبایی به تبیین موضوع پرداخت و گفت: کلمه فتنه به معنای گداختن طلا برای جدا کردن ناخالصی های آن است و چون در حوادث و سختی ها، جوهره ی انسان از شعارهای دروغین جدا می شود، حوادث و آزمایش ها را «فتنه» می گویند، لذا حوادث را نباید تصادف پنداشت؛ همه اسباب آزمایش انسان هاست، همچنین دلیل آزمایش های الهی، عینی و محقّق شدن علم ازلی خداوند و جدا شدن مؤمنان واقعی و شکوفا شدن استعدادهای درونی و به فعلیت رسیدن آنهاست.

این محقق اشاره کرد:خداوند در آیات دوم و سوم سوره عنکبوت درباره به فتنه افکندن انسان ها جهت تمییز جایگاه شان نسبت به یکدیگر می فرماید: أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لایُفْتَنُونَ؛ آیا مردم گمان کرده اند، همین که بگویند: ایمان آوردیم، رها می شوند و [به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث] مورد آزمایش قرار نمی گیرند؟ وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ؛ در حالی که بدون تردید کسانی را که پیش از ایشان بودند آزمودیم تا خداوند کسانی را که راست گفتند و دروغگویان را (نیز) معلوم کند.

وی افزود: از این جهت یکی از فلسفه های فتنه ها و آزمون های الهی جداسازی و تمییز افراد و گروه ها از یکدیگر است تا جایی که آنچه پیشِ روی افراد قرار می گیرد دو گروه حق و باطل است. امیرالمؤمنین(ع) درباره این نوع غربالگری در اولین خطبه خویش پس از بیعت مردم در سال ٣۵ هجری فرمود: «آن چه می گویم به عهده می گیرم، و خود به آن پایبندم. کسی که عبرت ها برای او آشکار شود و از عذاب آن پند گیرد، تقوا و خویشتنداری او را از سقوط در شبهات نگه می دارد. آگاه باشید، تیره روزی ها و آزمایش ها، همانند زمان بعثت پیامبر بار دیگر به شما روی آورد. سوگند به خدایی که پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را به حق مبعوث کرد، سخت آزمایش می شوید، چون دانه ای که در غربال ریزند، یا غذایی که در دیگ گذارند به هم خواهید ریخت، زیر و رو خواهید شد، تا آن که پایین به بالا و بالا به پایین رود، آنان که سابقه ای در اسلام داشتند و تاکنون منزوی بودند، بر سر کار می آیند و آنها که به ناحق، پیشی گرفتند، عقب زده خواهند شد؛ ذِمَّتِی بِمَا أَقُولُ رَهِینَةٌ وَ أَنَا بِهِ زَعِیمٌ، إِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمَّا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْمَثُلَاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوَی عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهَاتِ، أَلَا وَ إِنَّ بَلِیَّتَکُمْ قَدْ عَادَتْ کَهَیْئَتِهَا یَوْمَ بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ؛ وَ الَّذِی بَعَثَهُ بِالْحَقِّ لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً وَ لَتُسَاطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتَّی یَعُودَ أَسْفَلُکُمْ أَعْلَاکُمْ وَ أَعْلَاکُمْ أَسْفَلَکُمْ وَ لَیَسْبِقَنَّ سَابِقُونَ کَانُوا قَصَّرُوا وَ لَیُقَصِّرَنَّ سَبَّاقُونَ کَانُوا سَبَقُوا، وَاللَّهِ مَاکَتَمْتُ وَشْمَةً وَ لَاکَذَبْتُ کِذْبَةً وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهَذَا الْمَقَامِ وَ هَذَا الْیَوْمِ.

حجت الاسلام شکیبایی بیان کرد:همان طور که از فحوای کلام امیرالمؤمنین(ع) برمی آید، این نوع آزمون های خداوند در تمام زمان ها و مکان ها مصداق دارد و تقریباً می توان گفت یکی از سنت های همیشگی خداوند این چنین است که خوبان را جایگزین بدان کند و از دیگر سو اهل باطل را به حاشیه بکشاند و در واقع یک نوع جداسازی بین آنها ایجاد کند. در طول تاریخ بشریت کم نبودند افراد ناصالح و ناسالمی که در مسند قدرت به فتنه انگیزی و فساد می پرداختند و اطرافیان خویش را نیز آلوده به انواع فسادها می کردند، اما عاقبت شان چیزی جز نابودی و رسوایی نبود. حکومت امام زمان نیاز به افراد صالح دارد لذا امام راحل و همچنین رهبر معظم انقلاب در جواب افرادی که می گفتند باید دنیا پر از ظلم و فساد بشود تا ظهور محقق شود و این را مجوز فساد و گمراهی می دانستند می فرمودند:منتظرین مصلح، خود باید صالح باشند؛ یعنی زمینه تعجیل در ظهور را فراهم کنند نه زمینه تأخیر در ظهور را که البته برای این نظریه امام و رهبری هم مستندات قرآنی و هم اسناد روایی قابل توجهی وجود دارد که به یک مورد از آنها اشاره می کنیم:

قرآن می فرماید: "إنّ الارض یرثها عبادی الصالحون؛ حکومت زمین سرانجام به دست بندگان صالح ما خواهد افتاد". بندگان صالح، همان قومی هستند که منتظر ظهور حضرت مهدی اند، همان انسان های پاکی که پیش از قیام امام زمان(عج) اقتدا به حضرتش می کنند و این جز با داشتن صلاح و عمل صالح ممکن نیست. کسی که خواهان عدالت و پاکی و گسترش آن در زمین است، منتظر واقعی امام زمان است و کسی می تواند خواهان واقعی عدالت و پاکی باشد که خود در این راه باشد.

وی با اشاره به روایتی از امام جعفر صادق علیه السلام افزود: حضرت به زُراره فرمودند: قالَ اَبُو عَبْدِاللّه علیه السلام: یا زُرارَةُ! اِنْ اَدْرَکْتَ ذلِکَ الزَّمانَ فَاْلزِمْ هذَا الدُّعآءَ: اَللّهُمَّ عَرِّفْنی نَفْسَکَ، فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی نَفْسَکَ لَمْ اَعْرِفْ نَبِیَّکَ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنی رَسُولَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی رَسُولَکَ لَمْ اَعْرِفْ، حُجَّتَکَ، اَللّهُمَّ عَرِّفْنی حُجَّتَکَ فَاِنَّکَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دینی. همانطور که در روایت فوق تصریح شده است اگر انسان امام زمان خود را نشناسد از دین خدا گمراه خواهد شد، پس این گمراهی ها، فسادها، افکار گناه آلود و این نظریه که گناه کنیم تا امام زمان بیاید، همه و همه به خاطر نشناختن آن منجی عالم بشریت است. اگر زمان غیبت را درک کردی، این دعا را همیشه داشته باش: خدایا، خودت را به من بشناسان، چون اگر خودت را به من نشناسانی، پیامبرت را نخواهم شناخت، خدایا رسول خود را به من معرفی کن، چون اگر رسول تو را نشناسم، حجّت تو را نخواهم شناخت، خدایا حجّت خود را به من معرفی کن، زیرا اگر حجّت تو را نشناسم، از دین خود گمراه شده ام.

حجت الاسلام شکیبایی گفت:پس بیاییم خودمان را اصلاح کنیم تا در غربالگری دوره آخرالزمان در ردیف خوبان و سربازان امام زمان قرار بگیریم و إن شاء الله زمینه تعجیل درظهور آن مُصلح جهان را فراهم نماییم.