حضرت آیت الله جوادی آملی با تأکید بر این که ماه مبارک رمضان برای سالکان کوی دوست، ماه محاسبه و مراقبه است، در سخنرانی های متعدد خویش به تبیین برخی از مهم ترین شاخصه های بی نظیر این ماه عزیز پرداخته اند.
این مرجع تقلید با تأکید بر لزوم قدرشناسی از روزها و شب های حضور در ماه ضیافت
الهی بیان می دارند: "ماه مبارک رمضان ماه ضیافت خداست که انسان در این ماه مهمان
الهی است. روح ما کلمه ای از کلمات الهی است. قرآن هم کلامی از کلام های الهی است.
هر اندازه که توانستید مهمان این کتاب باشید؛ از این کتاب بهره ببرید، بخوانید و بالا
بروید و خودتان را ارزان نفروشید. ماه مبارک رمضان، انسان باید مهمان چنین کتابی باشد...
در آن بیان نورانی وجود مبارک رسول گرامی(ص) فرمود به این که؛ این ماه شما با استغفار
خودتان را آزاد کنید. آزادی از بهترین نعمت هاست. آزادی از هوا و هوس، از عفریت درون
و بیرون، بهترین فضیلت است. فرمود: این ماه که مهمان خدا هستید، آن را با استغفار
کردن آزاد کنید. وقتی جانتان آزاد بود، مثل مرغ باغ ملکوت است که قدرت پرواز دارد و
می تواند در کنار این آیات الهی ترقی کند. "
ایشان در جایی
دیگر می گوید: "ما در این ماه به مهمانی خدای سبحان دعوت شده ایم. در مائده ضیافت
الهی اسمای حسنای خدا مطرح است که به ما گفتند: تخلقوا باخلاق الله. اگر در شب جمعه
قرائت دعای معروف جوشن کبیر و مانند آن با فضیلت است، به معنای تسمی به این اسماء است
که ما به این نام های پربرکت مسمی بشویم و مظهر خدای سبحان در این اسمای حسنا بشویم،
هر کسی در هر رشته ای که دارد. "
این مفسر برجسته
قرآن کریم همچنین در یکی از سخنرانی های خویش با اشاره به این که بهترین و شیرین ترین
و آماده ترین غذای این ماه، آموزه ها و معارف قرآن است، تأکید می کنند: "قرآن
هم به ما درس کرامت می دهد. چون خودش به عنوان کتاب کریم معرفی شده است. انه لقرآن
کریم فی کتاب مکنون لایمسه الا المطهرون. این کتاب، کتاب کریم است، نه کتاب علمی است!
نه کتاب حکمت و فقه و اینهاست، کریم است. آن نورانیت را می گویند: کریم. اصلاً در این
کتاب اشتباه نیست، اصلاً در این کتاب سهو و نسیان و خبط و غلط نیست. اصلاً در این کتاب
فریب کاری نیست. اجحاف نیست. اصلاً در این کتاب نادیده گرفتن حق آسمانی و زمینی نیست.
هیچ موجودی حقش در این کتاب نادیده گرفته نشده. این کتاب، کتاب کریم است. اگر ماه مبارک
رمضان ماه قرآن کریم است، یعنی درس کرامت انسان یاد می گیرد".
ایشان بر لزوم
کم خوری و رعایت حد اعتدال در افطار و سحر ماه مبارک رمضان تأکید کرده و خاطرنشان می
کنند: " در فضیلت روزه همین بس که انسان شبیه فرشته می شود و فرشته کارش خوردن
و نوشیدن و پاسخ به غرایز و امثال اینها نیست؛ لذا انسان در ماه مبارک رمضان دعوت شد
که فرشته بشود و فرشته شدن ممکن است یعنی خوردن و خوابیدن، مزاحم نیست که انسان فرشته
بشود خب ما چرا فرشته نشویم!؟ نوجوان های ما و جوان های ما از ماه رمضان بیشترین بهره
را ببرند... تمام روزهای ماه مبارک رمضان از تمام ایّام سال افضل است و تمام شبهای
ماه مبارک رمضان، از تمام شبها و لیالی سال برتر است و به خصوص انسان باید بیش از هر
چیز قدر عظمت و اهمیت شب قدر را بداند که تقدیر آدمی به اذن خدا و به دست حضرت ولی
عصر(عج) در آن رقم می خورد.