نخستین قسمت از ویژه برنامه افطار شبکه قرآن و معارف سیما با عنوان «ضیافت» به سیره اخلاقی و مبارزاتی «آیت الله ملااحمدنراقی» مشهور به «فاضل نراقی» عالم و مجاهد شیعه قرن سیزدهم هجری قمری پرداخت.

حجت الاسلام سید سجاد ایزدهی، رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به سیره عملی این عارف مبارز اظهار داشت: بررسی و معرفی سیره بزرگان گذشته به ما کمک می کند که بدانیم این افراد در موقعیت های گوناگون و در ظرف زمان خودشان چگونه به جامعه اسلامی خدمت کردند. در واقع ما با مرور زندگی این بزرگان، برای امتداد مسیر آنها در زمان حال و ترسیم نقشه فردای خود، دست به آینده نگاری می زنیم.

ملااحمد نراقی سرآمد عصر و زمان خود

وی آیت الله ملااحمد نراقی را یکی از سرآمدان عصر و زمان خود خواند و افزود: ملااحمد، با الگو قرار دادن پدرش آیت الله محمدمهدی نراقی، در فقهی، اصول و اخلاق نه تنها همان مسیر پدر را ادامه داد بلکه به اندازی نوآوری داشت و رشد کرد که از پدرش ممتاز شد.

نظریه ولایت فقیه برای نخستین بار توسط ملااحمد مطرح شد

حجت الاسلام ایزدهی، نظریه «ولایت فقیه» را یکی از ویژگی های اختصاصی ملااحمد نراقی خواند و تصریح کرد: ملااحمد برای نخستین بار به طور منسجم، مستدل و جامع در عائده ۵۴ از کتاب «عوائد الایام» «قاعده ولایت همه جانبه فقیه جامع الشرایط» را مطرح کرده است که سبب و زمینه فراگیری بحث مهم ولایت فقیه شد که تبلور آن را در انقلاب پنجاه و هفت حضرت امام خمینی (ره) شاهد بودیم.

وی بیان داشت: ملااحمد نراقی انسانی جامع الاطراف است. کتاب «مستند الشیعه فی احکام الشریعه» ایشان در زمینه فقهی و نیز کتاب «معراج السعاده» ملااحمد در حوزه اخلاق با گذشت بیش از ۲۰۰ سال همچنان برجسته و مورد بحث محافل علمی است.

رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با بیان اینکه ملاحمد نراقی طبع شعری خوبی نیز داشت و بیش یازده هزار بیت شعر در «دیوان طاقدیس» سروده است، اظهار داشت: ایشان در عین جامعیت علمی، در میان معرکه فعالیتهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز حضور داشت و نسبت به کوچکترین اتفاقات جامعه در حوزه های مختلف واکنش نشان می داد.

ملااحمد؛ عالم عام

وی بیان داشت: آیت الله نراقی مدتی بعد از نوشتن معراج السعاده به حوزه نجف رفت. با اینکه انتظار داشت مرحوم بحرالعلوم به حکم تکریم مهمان، به استقبالش برود اما روی خوشی از ایشان ندید. با این حال خودش به دیدار مرحوم بحرالعلوم رفت. این مسئله دو سه بار دیگر نیز پیش آمد تا اینکه در هنگامه بازشت به ایران وقتی امتناع جناب بحرالعلوم را از ملاقات با خود دید، تصمیم گرفت تا بار دیگر به دیدار وی برود که این بار با استقبال گرم و تفقد علامه بحرالعلوم روبرو میشود. وقتی دلیل این رفتار را از جناب بحرالعلوم می پرسند می گوید میخواستم ببینم کسی که معراج السعاده را نوشته است، خودش نیز عامل به آن هست یا خیر! این نشان میدهد که خود این بزرگان، عالم عامل بودند که موجب ماندگاری و اثرگذاری آثارشان شده است.

عالمی که برای پاسخ به شبهات یهودیت، عبری آموخت

وی ادامه داد: در قرن سیزدهم هجری که بسیاری از فرقه های انحرافی مثل صوفی گری، اخباری گری و حتی تبشیری های مسیحی فعالیت میکردند، ملااحمد با شناختی که از اینها داشت، در کتابهایش به شبهات این جریانات پاسخ میداد. نقل است که برای پاسخ به شبهات یهودیت، زبان عبری آموخت و به زبان خودشان، بهترین پاسخ ها را به شبهات آنها می داد.

صدور فتوای جهاد و همراهی با مردم در جنگ ایران و روس

حجت الاسلام ایزدهی با اشاره به سیره مبارزاتی آیت الله ملااحمد نراقی نیز اظهار داشت: در دورانی که روسیه تزاری با حمله به ایران قصد اشغال بخشهایی از خاک کشورمان را داشت، ایشان فتوای جهاد میدهد و در سلطانیه و آذربایجان در وسط میدان جهاد حضور میابد و با هدایت مردم منجر به پیروزی و بیرون راندن لشکر روس می شود.

لازم به ذکر است، ویژه برنامه افطاری «ضیافت» برنامه ترکیبی است که با اجرای سیدعلی قوامی ۹۰ دقیقه پیش از اذان مغرب از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می شود.

ملااحمد نراقی در یک نگاه

عالمی که در جنگ روسیه و ایران همراه مردم به جهاد رفت

ملااحمد نراقی در سال ۱۱۸۵ هجری قمری در نراق دیده به جهان گشود. وی مقدمات و بیشتر دروس متوسطه و عالی را در محضر پدر دانشمندش ملامهدی نراقی که از اکابر علمای دین بود، آموخت. وی در ۱۲۰۵ قمری و در بیست سالگی به شهر نجف اشرف هجرت کرد و مدت کوتاهی از محضر ملاوحید بهبانی استفاده برد. اما پس از اندکی در همین سال، استاد بهبهانی به رحمت ایزدی پیوست و او به زادگاهش نراق بازگشت. تنها چهار سال از رحلت استادش گذشته بود که پدرش ملا مهدی را نیز از دست داد.

ملا احمد نراقی سه سال پس از رحلت پدر، به قصد زیارت عتبات عالیات بار دیگر عزم سفر نمود و این بار به تنهایی به نجف اشرف هجرت کرد. در این شهر علم و حکمت، از حوزه درسی فقیهان بزرگی مانند سید مهدی بحرالعلوم و شیخ جعفر کاشف الغطا استفاده های شایانی برد. این فقیه فرزانه مدتی هم در کربلا در جوار حرم حسینی ساکن شد و از محضر میرزا مهدی شهرستانی و آقا سید علی کربلایی بهره علمی برد و در علوم و فنون مختلف از جمله فقه، اصول عقاید، اخلاق، شعر، عرفان، فلسفه، منطق، حساب و هندسه و. .. به مراتب عالی رسید و صاحب نظر شد.

ملا احمد نراقی پس از تکمیل تحصیل به زادگاه خود بازگشت. وی در شهر کاشان سکونت اختیار کرد و چون از جایگاه مناسب علمی و موقعیت خوب مردمی برخوردار بود، به مقام مرجعیت دینی رسید و همانند پدرش زعامت مذهبی و سیاسی مردم آن سامان و نواحی را به عهده گرفت.

سفر ایشان به عتبات عالیات جهت ادامه و تکمیل تحصیل بود. چند سال بعد، هنگامی که ملا احمد نراقی از نجف به وطن خود کاشان بازگشت و مرجعیت، رهبری و هدایت مردم را بر دوش گرفت، حوادث سرنوشت سازی به وقوع پیوست که یکی از مهمترین آن ها جنگ های ایران و روس بود. فقیه مجاهد ملا احمد نراقی در این جنگ نابرابر به همراه سایر فقیهان و عالمان شیعه به صدور حکم جهاد بر ضد تجاوزات دولت روسیه اقدام کرد و مردم را به مبارزه و پیکار با دشمن غاصب فراخواند.

او در ۲۳ ربیع الثانی سال ۱۲۴۵ق در اثر وبایی که نراق، کاشان و اطراف آن را فرا گرفته بود، از دنیا رحلت کرد. پیکرش را در نجف، در کنار مزار پدرش در حرم امام علی(ع) به خاک سپردند.

شیخ مرتضی انصاری عالم بزرگ تشیع از شاگردان برجسته ملااحمد نراقی است.