25 اردیبهشت، روز بزرگداشت مردی است که عمر گرانبهایش را صرف فرهنگ و ادب این سرزمین کهن کرد و برای جاویدان نگاه داشتن زبان پارسی تک تک لحظات زندگی اش را گذاشت.

وی در سال ۳۱۹ یا ۳۲۰ هجری شمسی در توس ـ در شمال شرقی ایران ـ متولد شد.

شهرت جهانی فردوسی به خاطر کتاب «شاهنامه» است.

فردوسی، سرودن شاهنامه را از دوران جوانی آغاز کرد و تا پایان عمر بار ها آن را بررسی و ویرایش کرد و بر غنای آن افزود.

شاهنامه گنجینه میراث هزار ساله ملت و کشور ایران و دایرة المعارف فرهنگ و تاریخ ایرانیان است.

فردوسی برای تدوین آن از منابع گوناگون مکتوب و غیرمکتوب بهره برد.

موضوع اصلی شاهنامه فردوسی سرگذشت ایران و فراز و نشیب های حیات آن تا پیش از پذیرش اسلام است.

آن گونه که فردوسی می گوید، سرودن شاهنامه سی سال طول کشید.

شاهنامه تاکنون به زبان های مختلف دنیا ترجمه شده است.

به پاس زحماتی که حکیم ابوالقاسم فردوسی برای زبان فارسی گذاشته شد، این روز در سالنمای ایرانی به «روز پاسداشت زبان فارسی» نیز نامگذای شده است.

شاهنامه، اثری بی مانند در تاریخ ادب ایران زمین

فردوسی در طول زندگی اش اثری بی مانند را از خود بر جای گذاشت؛ شاهنامه اثری حماسی و منظوم مشتمل بر 60000 بیت است که امروز برای ما ارزش بسیاری دارد. این اثر، داستان هایی را از آغاز تا حمله اعراب به ایران در بر دارد و روزگار را در زمان چهار دودمان پادشاهی شامل پیشدادیان، کیانیان، اشکانیان و ساسانیان به تصویر می کشد.

سه بخش در این اثر وجود دارد:

1- اسطوره ای: از روزگار کیومرث تا پادشاهی فریدون

2- پهلوانی: از خیزش کاوه آهنگر تا مرگ رستم

3- تاریخی: از پادشاهی بهمن و پیدایش اسکندر تا گشایش ایران به دست اعراب

برای اولین بار این کتاب توسط بنداری اصفهانی در سال 601 خورشیدی به عربی ترجمه شد و پس از آن افراد دیگری آن را به زبان های دیگر برگرداندند از جمله ژول مل که ترجمه فرانسوی آن را ارایه کرد. امروز شاهنامه بزرگ ترین کتاب پارسی است که در همه جای جهان مورد توجه قرار گرفته و به اکثر زبان های دنیا ترجمه شده است.

وی در سال 416 هجری قمری دیده از جهان فرو بست و پیکرش در باغی در توس به خاک سپرده شد.

بعدها در فراز و نشیب تاریخ آرامگاه هایی برای وی احداث کردند تا اینکه امروز شاهد بنایی با معماری هخامنشی و ایرانی بر فراز مزار او هستیم که سالانه هزاران نفر به بازدید آن می روند.

فردوسی بزرگ چنین می فرماید:

اکنون که سن من از 65 سالگی گذشته است، درست و پسندیده نیست که در اندیشه ی گردآوری مال و گنج(ثروت) در جهان باشم. اکنون بهتر است از تجربه ی خود در زندگی بهره بگیرم و در اندیشه ی مرگ فرزند خود باشم. نوبت مرگ من بود ولی آن جوان از جهان برفت و از درد جدایی و مرگش, تن من همچون تنی بی روان است. باید بشتابم و خود را به او برسانم و کمی او را سرزنش کنم که ای فرزند ناکامم , نوبت مرگ من بود , تو چرا رفتی و آرام و فرار من را با خود بردی؟ ز بدیها و مشکلات تو مرا در جهان یار و یاور بودی چرا از پدر پیر خود جدا شدی؟ مگر همراهان جوانی یافته بودی که از پیش پدر پیرت رفتی؟ فرزند ناکامم هنگامی که 37 سال داشت از جهان برفت.فرزندم همواره با من درشت بود و بیکباره برای همیشه از پیش من برفت. او رفت و با مرگش رنج و غمش را برای من بجای گذارد و دل و دیده ی مرا در خون در نشاند. او رفت و به روشنایی رسید و بی گمان برای پدر نیز جایگاهی را بر می گزیند. روزگار درازی گذشت و از آن همرهان فرزندم هیچ کس بازنگشت و من از چشم انتظاری آشفته و درمانده شده ام.او سی سال داشت و من شست و پنج سال ,چرا از من پرسشی نکرد و مرا تنها گذارد و از جهان برفت؟ فرزندم , یزدان پاک روانت را شاد کند. از خداوند روزی دهنده می خواهم که گناهان مرا نیز ببخشد و جایگاهم را روشن سازد.

مرا سال بگذشت برشست و پنج نه نیکو بود گر بیازم به گنج

مگر بهره بر گیرم از پند خویش بر اندیشم از مرگ فرزند خویش

مرا بود نوبت برفت آن جوان ز دردش منم چون تن بی روان

شتابم همی تا مگر یابمش چویابم به بیغاره بشتابمش

که نوبت مرا به بی کام من چرا رفتی و بردی آرام من

ز بدها تو بودی مرا دستگیر چرا چاره جستی ز همراه پیر

مگر همرهان جوان یافتی که از پیش من تیز بشتافتی

جوان را چو شد سال بر سی و هفت نه بر آرزو یافت گیتی برفت

همی بود همواره با من درشت برآشفت و یکباره بنمود پشت

برفت و غم و رنجش ایدر بماند دل و دیدهٔ من به خون درنشاند

کنون او سوی روشنایی رسید پدر را همی جای خواهد گزید

برآمد چنین روزگار دراز کزان همرهان کس نگشتند باز

همانا مرا چشم دارد همی ز دیر آمدن خشم دارد همی

* مرا شصت و پنج ورا سی و هفت نپرسید ازین پیر و تنها برفت

وی اندر شتاب و من اندر درنگ ز کردارها تا چه آید به چنگ

روان تو دارنده روشن کناد خرد پیش جان تو جوشن کناد

همی خواهم از کردگار جهان ز روزی ده آشکار و نهان

که یکسر ببخشد گناه مرا درخشان کند تیره گاه مرا

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان گفت: آیین بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان فارسی، به صورت مجازی در استان برگزار می شود.

حسین مسگرانی افزود: ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان های سیستان و بلوچستان همزمان با این بزرگداشت فعالیت در فضای مجازی را با برگزاری عصرهای شعر، شب های شعر و سخنرانی پیرامون شخصیت حکیم ابوالقاسم فردوسی و پاسداشت زبان و ادبیات فارسی آغاز کرده اند.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان و بلوچستان افزود: همایش فردوسی و زبان فارسی روز دوشنبه در فضای باز مجتمع بزرگ فرهنگی و هنری زاهدان و نیز به صورت مجازی در صفحه اینستاگرامfarahang.ir برگزار می شود.