در آستانه میلاد حضرت ختمی مرتبت، حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم و آغاز هفته وحدت، نشست خبری با موضوع عرضه محصولی جدید از مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) با عنوان کتابخانه و درختواره کلام اسلامی نسخه2، برگزار گردید. در این نشست حجت الاسلام والمسلمین حمید شیرملکی، مدیر گروه علوم عقلی مرکز نور به بیان امکانات و خصوصیات نرم افزار پرداختند.

حجت الاسلام والمسلمین شیرملکی گفت: این نرم افزار که از تازه ترین محصولات نور می باشد، با ارائه کتابخانه ای جامع از منابع علم کلام و عقاید اسلامی، یکی از بزرگترین کتابخانه های دیجیتال در این رشته محسوب می شود. نسخه اول نرم افزار کلام اسلامی در سال 1392 به جامعه علمی کشور عرضه گردید و در آن نسخه 660 عنوان کتاب در افزون بر 1400 جلد از آثار کلامی با محوریت: کلام عام، الهیات، نبوت، امامت، اهل البیت علیهم السلام، معاد، تاریخ کلام، روایات کلامی و. .. ارائه شد. در همان سال از نرم افزار موضوعی علم کلام با عنوان درختواره کلام اسلامی نیز رونمایی شد. در این محصول که اولین نرم افزار موضوعی علم کلام است، علاوه بر استخراج عناوین و موضوعات علم کلام و دسته بندی آنها به صورت درختی، متن 31 عنوان کتاب به موضوعات متصل گردیده است.

مدیر نرم افزار کلام اسلامی در ادامه سخنان خود به ویژگی های جدید نسخه دوم نرم افزار کلام اسلامی اشاره نمود و گفت: در این نسخه کتابخانه و درختواره موضوعی در یک نرم افزار ادغام شده و ارتقاء قابل توجهی در زمینه تعداد منابع موجود در کتابخانه، گزینش و افزایش ارتباط کتب به موضوع علم کلام و در زمینه فنی و محیط کاربری داشته ایم. مجموع کتاب های موجود در این نرم افزار 847 عنوان در حدود 1800 جلد می باشد که 250 عنوان نسبت به نسخه قبل افزایش کتاب داشته است.

حجت الاسلام حمید شیرملکی در مورد دسته بندی های متنوع کتاب ها در کتابخانه دیجیتال کلام اسلامی 2 گفت: سعی کردیم با دسته بندی کتاب ها و حتی فهرست کتاب ها به تناسب موضوعات علم کلام، دسترسی کاربران و محققان این رشته را به مطالب مورد نظرشان سریع و آسان کنیم؛ به همین جهت دسته بندی بر اساس مذاهب اسلامی، ابواب علم کلام، پدیدآوران و نویسندگان و تاریخ وفات نویسندگان در کتابخانه لحاظ شده است.

مدیر گروه علوم عقلی مرکز نور به بخش درختواره موضوعی در نرم افزار کلام 2 پرداختند و افزودند: در بخش درختواره 111 عنوان کتاب توسط محققین گروه کلام با دقت مطالعه و عبارت های آنها به درختواره موضوعات علم کلام متصل شده اند که نسبت به نسخه قبلی حدود 80 جلد افزایش داشته و در مجموع بیش از 52000 متن به درختواره متصل گردیده است.

درختواره در 10 موضوع کلی تنظیم شده که عبارتند از: مبادی علم کلام، امور عامه، جواهر، اعراض، توحید، نبوت، امامت، عدل، معاد، فرق و مذاهب و سایر موضوعات علم کلام که به صورت شاخه شاخه ذیل این 10 موضوع دسته بندی شده اند. برای کاربران و محققان رشته کلام این قابلیت وجود دارد که بتوانند محتوا و مطالب درختواره را به صورت سفارشی شده و محدود مشاهده کنند؛ مثلاً موضوعات درختواره را به کتابی خاص یا به نویسنده ای خاص یا مذهب کلامی خاص محدود کنند.

مدیر نرم افزار کلام اسلامی2 با اشاره به ارائه کلیدواژه ها (موضوعات کلی) و نمایه ها (موضوعات جزئی) در درختواره، به ارائه موضوعات مکمل اشاره کرد و گفت: در منابع و کتب گاهی مطالبی نوشته شده که ارتباط مستقیم به علم کلام ندارد؛ مثلاً مباحث تاریخی یا ادبی یا تفسیر قرآن و. ..؛ ما این مطالب را حذف نکرده ایم، بلکه غالب موضوعات مکمل را به درختواره متصل کرده ایم تا کاربر هیچ مطلبی از کتاب را از دست ندهد. همچنین در موضوعات کلی درختواره که اصطلاحاً (کلیدواژه) نام گذاری شده، سیستم مترادف ها را قرار داده ایم، چرا که شاید کاربر دقیقاً همان کلیدواژه ای که ما ثبت کرده ایم را جستجو نکند. مثلاً در ذیل کلیدواژه (ابن سینا) ما مترادفات آن را نیز آورده ایم. به همین جهت اگر کاربر کلمه (شیخ الرئیس) را جستجو کند نرم افزار او را به موضوع (ابن سینا) ارجاع می دهد. در کنار مترادف ها، سیستم کلیدواژه های مرتبط نیز کمک کار محققین خواهد بود تا بتوانند دامنه متنوع و وسیعی از موضوع مورد نظر خود را بررسی نمایند.

حجت الاسلام حمید شیرملکی در پایان سخنان خود با بیان استفاده از قابلیت مشابه یابی متن در این نرم افزار افزودند: به کمک این قابلیت کاربران رشته کلام اسلامی این امکان را دارند که بتوانند عبارت های مشخصی را در انبوه متن کتاب ها مشابه یابی کنند. این امکان، صرفاً یک مشابه یابی عادی نیست بلکه می توان با همین قابلیت فهمید که مؤلف از چه متونی برای کار خود بهره گرفته یا چه نویسندگان دیگری از متن او بهرمند شده اند، در حالی که حصول به چنین دستاوردی به صورت دستی و به آسانی امکان پذیر نیست.

در پایان جلسه به عرضه نرم افزار کلام اسلامی 2 به همراه نرم افزارهای (مجموعه آثار ابن رشد اندلسی) و (مجموعه آثار فخر رازی) به مناسبت هفته وحدت اشاره شد. علاقمندان می توانند برای خرید این سه نرم افزار با تخفیف ویژه به فروشگاه اینترنتی نورشاپ به آدرس noorshop.ir مراجعه نمایند.

لازم به ذکر است که آیین رونمایی از نرم افزار کتابخانه و درختواره کلام اسلامی2، روز چهارشنبه 28 مهر 1400 ساعت 10 به صورت مجازی با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد تقی سبحانی، رئیس بنیاد فرهنگی امامت و حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد حسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی برگزار خواهد شد.

این مراسم به صورت زنده در پایگاه نورسافت پخش خواهد شد و علاقمندان می توانند از طریق لینک Live.noorsoft.org در مراسم شرکت نمایند.