یکی از شادمانی های استاد در هر لباس و عرصه ای، این است که شاگردانی خوب تربیت کند، شاگردانی که جا پای استاد بگذارند و ادامه دهنده راه او باشند. این مسئله در حوزه های علمیه جایگاه ویژه ای دارد، چراکه شاگردان آن در مسیر تعلیم علوم الهی قرار دارند و هرچه شاگردان در مسیر علمی پیشرفت کنند، در مسیر سعادت پیشرفت کرده اند و موجبات هدایت خود و افراد دیگر را رقم زده اند. در اینجا هرچه مهم است، طی مسیر بندگی و سعادت بشر است. استاد وقتی می بیند شاگردانش درس ها را خوب فراگرفته و حالا در مقام تعلیم طلاب دیگر هستند، نه تنها خستگی را از دل وجان استاد می زداید، بلکه او را برای باقیات الصالحات آخرت امیدوار می سازد.

مدرسه علمیه فاطمی قم، با مدیریت دو دهه ای استاد ارجمند حجت الاسلام والمسلمین علی محبی اشنی از مدارسی است که در کنار تعلیم علوم حوزه به طلاب، امروز در عرصه مدیریت و تدریس از شاگردان خود بهره می برد و توفیقات زیادی در عرصه آموزشی، پژوهشی و تبلیغی به دست آورده که برای آشنایی هرچه بیشتر علاقه مندان، مصاحبه ای با ایشان انجام شده که تقدیم می گردد.

* با عرض سلام؛ بیش از دو دهه هست که مدیریت مدرسه علمیه فاطمی را عهده دار بودید و امروز یکی از شاگردانتان عهده دار این مسئولیت هست. در ابتدا معرفی ای از این مدرسه علمیه داشته باشید.

بسم الله الرحمن الریم؛ «الحمدللَّه الّذی هدنا لهذا و ما کنّا لنهتدی لولا ان هدنااللَّه»

علیکم السلام؛ مدرسه علمیه فاطمی واقع در بلوار شهید دل آذر، بعد از فلکه پلیس کوچه شماره ۲۰ و از طرفی خیابان انقلاب اسلامی (چهار مردان) بعد از گلزار شهدا، ۳۰ متری شهید کلهری کوچه ۱۲ قرار دارد. من در این مدرسه تلاش زیادی در راستای نشر آموزه های دینی در میان طلاب داشتم ولی آنچه باید بگویم، این است که من تنها مانند بند تسبیحی بودم که مهره هایی را در کنار خود حفظ و بهره برداری می کرد.

* این مدرسه از چه سالی فعالیت خود را شروع کرد؟ درباره این مدرسه بیشتر بگویید.

زمین این مدرسه توسط مرحوم فاطمی وقف و تحویل مرکز مدیریت حوزه علمیه قم گردید و ساختمان آن در سال ۱۳۷۸ به بهره برداری رسید. از همان سال کار گزینش طلاب انجام شد و تاکنون این مدرسه در خدمت طلاب بوده و همچنان به فعالیت خود ادامه می دهد. بنده نیز از سال دوم تأسیس به حکم آیت الله حسینی بوشهری، مدیر وقت حوزه های علمیه تا امسال در خدمت طلاب بوده ام.

مساحت مدرسه ۴ هزار مترمربع و مساحت زیربنا، ۶ هزار مترمربع است. این مدرسه در سه طبقه دارای ۵۶ حجره برای طلاب، دو انباری، ۱۰ اتاق اداری، یک اتاق رایانه، دو کتابخانه (عمومی و اختصاصی پایه اول)، آشپزخانه و ۱۰ حمام و ۳۰ سرویس بهداشتی است.

ظرفیت این مدرسه ۱۸۰ طلبه معیل و ۳۰ استاد و ۱۴ نیروی کادر شامل ۵ نیروی اداری، ۴ خادم، یک نیروی تأسیساتی، ۳ نگهبان و یک راننده است.

* فعالیت های آموزشی مدرسه به چه صورت بود و امروز در چه جایگاهی قرار دارد؟

از آن جهت که رکن اساسی در تعلیم و تربیت، اساتید هستند، لذا سعی شده در این سال ها از اساتیدی باتجربه، خوش بیان، خوش فکر، پایبند به نظام مقدس اسلامی و انقلابی استفاده شود. با توجه به این که محور کاری خود را دو بال علم و تقوا قرار داده ایم و تلاش شده که برنامه های مدرسه نیز بر اساس همین سیاست جلو برود، تلاش شده تا در انتخاب اساتید تنها به ملاک علمی توجه نشود، بلکه اخلاق و تقوا نیز در انتخاب استادان مدرسه اهمیت ویژه ای داشته است. الحمدلله همین امر سبب شده تا اساتید موردتوجه طلاب قرار گیرند.

در طی تمام این سال ها برگزاری امتحانات هفتگی در تمام مواد درسی از برنامه های مدرسه بوده است که کمک بزرگی در رشد علمی طلاب داشته است.

همچنین در هرسال، قبل از شروع امتحانات نیمسال اول و دوم با برگزاری سنجش علمی (المپیاد علمی) در مدرسه و تشویق نفرات برتر، زمینه آمادگی طلاب جهت شرکت در امتحانات پایان نیمسال فراهم می شده است. البته در سال های اخیر یک المپیاد عمومی نیز از طرف مرکز مدیریت حوزه های علمیه برگزار شد که یکی از طلبه های مدرسه فاطمی رتبه اول این المپیاد را به خود اختصاص داد.

ایجاد گروه های علمی در مدرسه و استاد از طلاب مستعد پایه های بالاتر به عنوان سرگروه و مسئول مباحثات از جمله برنامه های مدرسه است.

همچنین دو استاد ثابت در مدرسه به صورت ثابت حضور دارند که اتاقی به ایشان اختصاص داده شده که شب ها به مدت دو تا سه ساعت جهت پاسخگویی به سؤالات علمی طلاب در مدرسه حاضر می شوند و مشکلات احتمالی را رفع می کنند.

مدرسه ای که مدیر و استاد تربیت می کند

* برنامه های تهذیبی مدرسه در کنار این فعالیت های گسترده آموزشی در چه جایگاهی قرار دارد؟

همان طور که در ابتدا گفته شد، تقوای اساتید در کنار توانایی های بالای علمی آن ها اهمیت زیادی برای جذب دارد. همچنین علاوه بر مشاوران تهذیبی خوبی که در مدرسه داشته و داریم، از درس اخلاق هفتگی برخی از بزرگان نیز در رشد اخلاقی و تهذیبی طلاب بهره برده ایم. مانند آیات و حجج اسلام والمسلمین مرحوم انصاری شیرازی و مرحوم فشارکی و سید هاشم حسینی بوشهری، سید احمد خاتمی، سید محمد سعیدی، تحریری، حسینی زابلی، نکونام، فرخ فال، همتیان، گنجی، فرحزاد، مؤمنی و مؤیدی، پناهنده و حسینی قمی. بنده نیز در مناسبت هایی جلسات اخلاق برای طلاب برگزار می کنم.

* از گذشته فعالیت های پژوهشی طلاب موردتوجه اساتید و مدیران مدارس بوده؛ مدرسه علمیه فاطمی در این عرصه چه رویکردی دارد.

همان طور که درباره اهمیت پژوهش گفتید، تأکید بر این نکته مهم همواره در رویکرد مدرسه بوده است. به نظر ما آموزش بایستی پژوهش محور باشد، لذا با کمک معاونت پژوهش مدرسه برنامه های پژوهشی متناسب با هر پایه و تحت نظارت اساتید مدرسه انجام می شود. برگزاری کارگاه های روش تحقیق، روش مطالعه و مباحثه، کارگاه فقه و...، همچنین بازدید از مراکز علمی، برگزاری جشنواره داخلی مدرسه، تشکیل گروه های علمی با سرگروهی اساتید، چاپ مجله علمی-اطلاع رسانی مدرسه به نام «سدره المنتهی» ازجمله فعالیت های پژوهشی صورت گرفته در مدرسه فاطمی است.

همچنین جهت انجام امور پژوهشی، اتاق رایانه ای در مدرسه تدارک دیده شده است که با نرم افزارهای اسلامی و باز کردن سایت های خاص پژوهشی زمینه خوبی را جهت رشد علمی و پژوهشی طلاب فراهم کرده است. البته نیاز به تجهیز بیشتر و به روزرسانی داشت که حسب توجه آیت الله اعرافی، مدیر حوزه های علمیه، چند دستگاه رایانه به مجموعه اضافه شد.

دو کتابخانه در مدرسه تدارک دیده شده است، یکی مخصوص طلاب پایه ۱ و دیگری برای طلاب پایه های ۲ تا ۶.

* اشاره ای داشتید نسبت به حضور مستمر اساتید در مدرسه، در این باره بیشتر توضیح دهید.

جهت حضور مستمر، مسئولین مدرسه در میان طلاب از ساعت ۷ الی ۲۴، من و معاون آموزش از ساعت ۷ الی ۱۶ و پس ازآن مشاوران تهذیبی تا اذان مغرب و بعد از نماز معاون تهذیب تا ساعت ۲۳:۳۰ در مدرسه حضور دارند. به علاوه مدیر و معاونان آموزش، پژوهش و تهذیب به نوبت هفته ای یک شب تا ساعت ۲۴ در مدرسه و در میان طلاب حاضر می شوند تا از نزدیک با مشکلات و خواسته های طلاب آشنا شده و در حل آن اقدام کنند.

همچنین یکی از اساتید و طلبه ای از پایه ۸ که از فارغ التحصیلان همین مدرسه است در مدرسه اسکان داده شده تا در میان طلاب حضور مستمر داشته باشند.

* امور فوق برنامه مدرسه به چه صورت است؟

به مدت ۱۹ سال است که اردوی تابستانی مدرسه جهت دروس ارتقایی برای طلاب برگزار می شود که ۱۵ سال آن را در مشهد برگزار کردیم و چهار سال اخیر اردوی ارتقایی به همراه اردوی متمرکز مکالمه عربی در همین مدرسه برگزارشده است و به لطف خداوند اکثر طلاب در این زمینه موفق بوده اند. به این صورت که طلاب دوره مقدماتی مکالمه عربی را با موفقیت به پایان رسانده اند و برای مراحل بعدی آموزش مکالمه آمادگی لازم رادارند. با هماهنگی ای که با مرکز زبان حوزه انجام شده است، این طلاب آموزش زبان عربی را تا مرحله نهایی ادامه خواهند داد تا در آینده از اساتید مکالمه عربی حوزه شوند.

تشکیل شورای علمی-اخلاقی متشکل از مدیر و معاونین مدرسه و بررسی شرایط علمی اخلاقی طلاب جهت شناسایی نقاط قوت و ضعف و اتخاذ تصمیم مقتضی که هر دو هفته یک بار برگزار می شود و تشکیل طرح استاد پایه برای تمام پایه های درسی جهت بررسی امور آموزشی و تهذیبی بدین صورت که هر استاد متصدی و پیگیر مسائل مربوط به آن پایه می باشد و ارائه گزارش به مدیریت مدرسه جهت اتخاذ تصمیم مقتضی از دیگر برنامه هایی است که در نظر گرفته شده است.

جهت آماده سازی طلاب برای تبلیغ، توسط این معاونت هرساله برای پایه پنج و ششم یک دوره کلاس فن خطابه برگزار می شود. در ایام محرم و صفر تعدادی از طلاب پایه ششم و فارغ التحصیلان مدرسه به صورت هماهنگ برای تبلیغ به مناطق محروم می روند.

ایجاد فضای ورزشی در حیاط مدرسه اعم از زمین فوتبال، والیبال، بسکتبال و در سالن ورزشی استفاده از امکانات میز پینگ پنگ، فوتبال دستی و بدن سازی و... برای سلامتی جسم طلاب در کنار دیگر فعالیت ها مهیا گردیده است.

* گفتید که از دانش آموختگان مدرسه استفاده می کنید؛ این به چه صورت انجام می شود و تلاشی که در راستای تربیت طلاب برای تدریس دارید چگونه است؟

استفاده از طلاب مستعد مدرسه و به کارگیری آن ها در فعالیت های علمی مدرسه از رویکردهای نخستین مدرسه است، به این صورت که پس از شناسایی ایشان از آن ها به عنوان استادیار و سپس به عنوان استاد در خود مدرسه به کار گرفته می شود. در این سال ها تعداد ۱۴ نفر از اساتید مدرسه و هم اکنون ۱۰ نفر از میان شاگردان مدرسه انتخاب شده اند و به طورکلی ۱۸۰ نفر از طلاب مدرسه فاطمی در سطح ۱ و ۲ در مدارس مختلف قم مشغول تدریس دروس در هر دو سطح هستند و برخی از طلاب مدرسه نیز در استان های مختلف به تدریس اشتغال دارند و تعداد ۱۵ نفر از دانش آموختگان این مدرسه در جایگاه مدیر مدارس علمیه فعالیت دارند. علاوه بر آن، تعداد زیادی از طلاب مدرسه نیز امروز منبرهای تبلیغی دارند.

* فعالیت های فرهنگی و سیاسی مدرسه فاطمی در چه جایگاهی قرار دارد؟

بنده و تمام معاونین و اساتید با ادای احترام نسبت به مراجع عظام از سیاست ها، نظرات و افکار روشنگرانه ولی امر مسلمین و رهبر عظیم الشأن پیروی می کنیم و در اجرای منویات آن بزرگوار تلاش می کنیم.

بسیج مدرسه علمیه فاطمی به عنوان بسیج فعال در بین مدارس علمیه استان شناخته می شود که اعضای آن از طلاب ممتاز مدرسه هستند و از زمان حضور بنده تاکنون باقوت به فعالیت های خود ادامه می دهند و تیپ امام صادق علیه السلام شاهد بر این مدعاست. بسیج مدرسه از ابتدا تاکنون در تمام تجمعات انقلابی در مدرسه فیضیه و... شرکت فعال داشته است.

در ایام شهادت معصومین علیهم السلام به خصوص ایام عاشورای حسینی به مدت ۵ تا ۷ شب در نمازخانه مدرسه مجلس عزاداری همراه با سخنرانی و مرثیه خوانی برپا می شود که سفره بابرکت اطعام آن بزرگواران نیز برقرار بوده است. همچنین در ایام ولادت معصومین علیهم السلام مجلس جشنی در مدرسه برگزار می شود و همین مراسمات داخلی مدرسه مانع حضور طلاب در هیئت هایی که گاهاً شئون اسلام ناب را رعایت نمی کنند، شده است.

بر اساس برنامه ریزی فرهنگی در سال های اخیر، چهار سال است که طلاب مدرسه فاطمی در ایام اربعین حسینی همسو با دیگر عاشقان حرم سیدالشهدا به صورت ساماندهی شده و گروهی در پیاده روی اربعین شرکت می کنند با کمک هزینه مختصری از طرف مدرسه این کار صورت می گیرد.

نماز صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشا به صورت مستمر در مدرسه به جماعت اقامه می شود و یکی از طلاب پایه های ۴ تا ۶، چهار روز از ایام هفته بین نماز ظهر و عصر احکام شرعی را بیان می کند.

جهت آگاهی طلاب نسبت به اخبار روز اتاقی به عنوان اتاق مطبوعات فراهم شده است، همچنین اتاق دیگری برای استفاده از اخبار صداوسیما آماده شده که به مدت نیم ساعت تا یک ساعت برای استفاده طلاب باز می شود.

اگرچه مدرسه در قبال صبحانه و شام طلاب وظیفه ای ندارد ولی با استفاده از طلابی که خودجوش و دارای عشق و علاقه اند، صبحانه و شام برای همه طلاب تهیه می شود که بخش عمده هزینه آن از خود طلاب گرفته می شود و مبلغی نیز از طرف مدرسه کمک می شود و چه خوب بود همانند ناهار از طرف مرکز مدیریت تسهیلاتی برای طلاب فراهم گردد.

* در عرصه ترویج فرهنگ جهاد و مقاومت در میان طلاب برنامه ای داشتید؟

از افتخارات این مدرسه آن است که اولین شهید مدافع حرم محمدمهدی مالامیری و دو شهید بزرگوار دیگر شهید محمدامین کریمیان و بیاضی زاده از طلاب مؤدب و موفق شش ساله این مدرسه بوده اند و به همین مناسبت یادواره باشکوهی در مهرماه ۱۳۹۵ با همراهی و همیاری بنیاد شهید استان قم و تیپ ۸۳ امام صادق علیه السلام در مدرسه برگزار شد.

در راستای تقویت روحیه جهاد و شهادت در میان طلاب، برگزاری یادواره شهدای انقلاب و دفاع مقدس در هرسال و با همکاری مسئولین بنیاد شهید قم از برنامه های بسیج مدرسه است. همچنین به یاد سنگرهای دفاع مقدس یکی از اتاق های مدرسه به نام «سنگر شهدا» به صورت سنگر آماده شده است که فیلم های دفاع مقدس در آن به نمایش گذاشته می شود.

اتاق دیگری به نام «بیت الشهدا» در مدرسه آماده شده است که در طول سال سیاه پوش بود و برای مجالس عزاداری مهیاست و بعضاً طلاب نماز شب را در آن اقامه می کنند.

فعالیت دیگر مدرسه شامل تشکیل اجلاسیه های یادواره شهدا در چند سال و تبلیغ در سطح شهر قم با دعوت از شخصیت های سیاسی و مذهبی می باشد.

مدرسه ای که مدیر و استاد تربیت می کند

* اگر نکته ای در پایان دارید، گوش می دهیم.

آیت الله اعرافی در سال ۹۹ گفت که دفتر مقام معظم رهبری از ما خواسته اند تا شما در استفتائات دفتر ایشان حضورداشته باشید. در پاسخ گفتم که افتخار می کنم که خدمتگزار دفتر آقا باشم. و بعدازآن برای مدرسه مدیری به نام حجت الاسلام شیرازی انتخاب کردند که از شاگردان مدرسه و از شاگردان موفق بنده بود. دیداری با وی داشتم و او به منزل من آمد و جلسه ای برگزار شد و من حسب تکلیفی که دارم، هر موقع کمکی از من بر بیاید، هیچ گاه دریغ نخواهم کرد.

لازم می دانم در اینجا از حجت الاسلام والمسلمین سید محمدحسن رکنی، معاون آموزش و همه معاونین و همکاران و کارمندان گرامی و طلاب عزیزی که در امور مدرسه کمک کردند، صمیمانه تشکر کنم.

همچنین از آیت الله اعرافی، مدیر حوزه های علمیه و همکاران ایشان بابت حمایت هایی که داشتند، تشکر و قدردانی می کنم.

«و آخر دعوانا أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِین»