در ایام فاطمیه در دو ۱۰ روز مراسم عزاداری و روضه خوانی برگزار می شود و این مراسم قرن ها است که در تاریخ شیعه جریان دارد.

امسال ایام فاطمیه اول یا (دهه اول) از روز چهارشنبه ۲۴ آذر شروع می شود و در روز شنبه ۴ دی پایان می یابد. (دهه دوم) فاطمیه نیز امسال از روز سه شنبه ۱۴ دی آغاز می شود و تا پنجشنبه ۲۳ دی ادامه دارد.

فلسفه دهه فاطمیه چیست؟

فلسفه دهه فاطمیه

در ایام فاطمیه مجالس گوناگون مذهبی به فراخور امکانات و شرایط مخصوص به خود بین این دو تاریخ معتبر که از روایات صحیحه استفاده می شود برگزار می شود؛ عده ای روز های ابتدایی نزدیک به شهادت اول را مثلاً پنج روز یا ۱۰ روز را به برگزاری مجالس وعظ و عزاداری می پردازند و عده ای هم با توجه به شرایط خاص خود ترجیح می دهند روز های فاطمیه دوم را انتخاب کنند و برخی هم به زنده نگه داشتن هر دو روز می پردازند.

هدف از عزاداری در دهه فاطمیه

پس کسانی که به زنده نگه داشتن ایام فاطمیه اول و دوم می پردازند چنین دغدغه ای ندارند که مثلاً ۲۰ روز یا کمتر یا بیشتر برای حضرت عزاداری کنند.

هدف از تشکیل چنین مجالسی فهم و نشر فرهنگ فاطمی می باشد که این موضوع اختصاص به ایام فاطمیه اول یا دوم ندارد و ما باید به امید روز هایی تلاش کنیم که همه ایام ما «علوی»، «فاطمی» و «حسینی» شوند.

فلسفه دهه فاطمیه چیست؟

تبعیت از ائمه در مورد ایام فاطمیه

از آنجایی که مبنای عمل مسلمانان بر اساس معارف و دستورات قرآن و پیامبر اکرم (ص) و جانشینان او از خاندانش می باشد، بنابراین قول، عمل و تقریر پیامبر و اهل بیت (ع)، دلیل شرعی در اثبات جواز یک عمل می باشد. به عبارت دیگر یکی از راه های اثبات جواز عمل به یک کار می تواند عمل کردن یکی از معصومین (ع) به آن باشد، زیرا در منابع اسلامی عمل کردن به سیره و روش معصوم که از جانب خداوند منصوب شده است حجیت دارد. به طوری که در مورد پیامبر گرامی اسلام در قرآن آمده که ایشان اسوه حسنه، برای بشریت هستند و لذا تمسک به سیره ایشان و جانشینانش روش حسن است.

در کتاب ریاحین الشریعه در مورد سیره حضرت امام باقر (ع) آمده که هرگاه تب بر حضرت غلبه می کرد، آب سرد بر خود می ریخت و با صدای بلند به طوری که هرکس در خانه بود، صدای آن حضرت را می شنید، می فرمود: یا فاطمه بنت محمد (ص).

نظر علما در مورد ایام فاطمیه

علمای بزرگ ما به ایام شهادت معصومین توجه خاصی داشتند و برای ذکر فضائل آن بزرگواران در ایام شهادت ثواب زیادی قائل بودند، در این رابطه شهید مطهری (ره) می فرماید: «ایام فاطمیه است چرا ذکر فضائل و زندگی اهل بیت پیغمبر این همه اجر و ثواب دارد آن ها انسان های ساخته شده هستند…» و باید توجه داشت که، چون در تاریخ شهادت حضرت زهرا (س) اختلاف نظر وجود دارد، لذا در هر دوره تاریخ مشهور شهادت آن حضرت عزاداری برپا می شود

دهه فاطمیه یا ایام فاطمیه

البته تعبیر به دهه فاطمیه کمتر می شود و بیشتر ایام فاطمیه گفته می شود در این ایام، ممکن است در برخی از جا ها یک روز و در برخی از جا ها چند روز برای آن حضرت عزاداری شود. از طرفی باید توجه داشت که مصیبت حضرت زهرا (س) مصیبتی عظیم است و هر چه مصیبت بزرگ تر باشد، عزاداری مربوط به آن هم بیشتر خواهد بود.

در سنت شیعیان مدت خاصی برای عزاداری وجود ندارد و معروف شدن دهه اول یا دوم در سال‎های اخیر با تأسی به دهه اول محرم صورت گرفته و روایت یا سنتی که چنین توصیه ای داشته باشد در دست نیست. جایگاه بلند دخت رسول خدا (ص) و شهادت ایشان در راه دفاع از حقانیت امیرالمؤمنین علی (ع) و نیز مصائب وارد شده بر ایشان، علت این سنت در بین شیعه است.

ایام فاطمیه از نگاه آیت الله وحید خراسانی

آیت الله وحید خراسانی آن را مصیبت کبری می نامد. ایشان می گوید: «…در این مصیبت کبری که ناموس خدا و بضعة خاتم انبیاء و کفو سید اوصیاء و مادر ائمه هدی نیمه شب دفن شد… به پاخیزیم و آنچه در توان داریم در تعظیم شعائر شهادت او انجام دهیم». به واسطه همین بزرگی مصیبت است که شیعیان ممکن است چند روز قبل یا بعد از شهادت اقامه عزا کنند. از طرفی به واسطه نزدیک بودن این دو روز اختلافی، کم کم یک حالت پیوستگی بین ایام به وجود آمده و برخی آن را به دو دهه تقسیم کرده و آن را اختصاص به حضرت زهرا (س) داده اند و روایتی در این زمینه وجود ندارد. اما سیره ائمه اطهار و علمای دین بزرگداشت شهادت آن حضرت بوده است.