مرور کتاب های مربوط به عملیات کربلای ۴ و شهادت غواصان غریببه گزارش خبرگزاری صدا و سیما؛ سوم تا پنجم دی سال ۱۳۶۵ یکی از عملیات مهم دوران دفاع مقدس انجام شد. این عملیات با عنوان «کربلای ۴» در ششمین سال جنگ طرح ریزی شد که متأسفانه به دلیل افشای آن، تعداد زیادی از رزمندگان و غواصان رزمنده به شهادت رسیدند؛ شهادتی مظلومانه که غربت شان پس از آمدن پیکرهایشان به وطن بیشتر نمایان شد. تنهایی پاک با لباس غواصی و دستانی بسته شده که قساوت قلب بعثی ها آنان را زنده در خاک کرد.

انتشارات سوره مهر، درباره عملیات کربلای ۴ و غربت غواصان رزمنده شهید، چند کتاب منتشر کرده که سالروز عملیات کربلای مذکور بهانه خوبی برای مرور آن هاست.

در ادامه این آثار را به طور اجمالی مرور و معرفی می کنیم.

هم مرز با آتش و فراز هایی از کربلای ۴

کتاب «هم مرز با آتش» شرح اتفاقات عملیات کربلای ۴ و ۵ از نگاه سردار پاسدار «حمید قبادی» است. راوی از اهالی کوه دشت لرستان است و مسئولیت هایی، چون جانشین اطلاعات لشکر ۵۷ ابوالفضل داشته. این کتاب ۷ فصل دارد و به عملیات های بیت المقدس، کربلای ۱، ۴ و ۵، فتح المبین، والفجر ۹ و ۱۰ پرداخته و ماجرای مجروح شدن های او است در خرمشهر و اسلام آّباد غرب، شناسایی میدان های مین و درگیری و گریز از چنگال دشمن در مناطق موسیان، زبیدات، ارتفاعات شاخ شمیران حلبچه، مریوان، استان سلیمانیه، تپه سبز، درگیری با منافقان در اسلام آباد غرب و عملیات مرصاد، سقوط سر پل ذهاب، آزادسازی حلبچه و منطقة خرمال و خاطراتی از هم رزمان خودش.

شرح اتفاقات کربلای ۴ یکی از فراز های مهم این کتاب است.

نوجوانی در لشکر خوبان

«لشکر خوبان» روایت های «مهدی قلی رضایی» است از اتفاقات لشکر عاشورا. در این کتاب برای اولین بار از این رخداد ها صحبت شده است و نویسنده در ترسیم شخصیت راوی که نوجوانی است با عزم و اراده و استوار، به خوبی عمل کرده. لشکر خوبان در زمان انتشار، سال ۸۴، اطلاعاتی جدید درباره لشکر عاشورا و نقش واحد های اطلاعاتی در جبهه های جنگ می دهد. راوی کتاب، نوجوانی تبریزی است که با دستکاری شناسنامه مخفیانه به جبهه می رود و در عملیات فتح المبین و مسلم بن عقیل شرکت می کند و بعد طی ماجرایی اتفاقی وارد واحد اطلاعات لشکر ۳۱ عاشورا می شود. دلیل اهمیت این کتاب ارائه اطلاعاتی از فعالیت های نیرو های اطلاعاتی جنگ است و شرح شناسایی ها و جزئیاتی خواندنی از عملیات های والفجر مقدماتی، بدر، والفجر ۸، کربلای ۵، بیت المقدس ۲ و ۳ و مرصاد و همچنین کربلای ۴. این کتاب ۲۷ فصل دارد که به ترتیب زمانی چیده شده اند.

روایت منحصر از کربلای ۴

«محمود شیرافکن» راوی «زمین ناله می کند» در زمان جنگ نوجوانی بسیجی داوطلب ۱۶ساله ای بوده است. نوجوانی جسور که با نشان دادن جسارت و توانمندی های خود در لشکر ۲۵ به عنوان معاون گروهان لشکر نصر۵ انتخاب می شود و در کنار فرماندهانی، چون شهید فقیهی و شهید سبزی در برابر نیرو های بعثی می جنگد. روایت های محمود شیرافکن هجده فصل است و خاطراتی از جزیره مجنون و عملیات بدر بازگو می کند ازجمله مجروح شدن خودش در عملیات بدر. هر فصل خاطرات راوی به یک عملیات می پردازد؛ عملیات والفجر ۸ و آزادسازی فاو و همچنین خاطراتی خواندنی از عملیات های کربلای ۴ و کربلای ۵.

خاطرات نفس گیر عملیات

«ماه در میدان مین» خاطرات «جواد منصف» است؛ نوجوانی کم سن و ریزجثه ای که لباس رزم به تنش گشاد بوده و تفنگ تا شانه اش می رسیده است، اما یک سال پیگیری می کند تا بلاخره اعزم شود، آنهم به منطقه پرخطرکردستان. جایی که چهار تیر به پایش می خورد و جراحی سختی را در بیمارستان مریوان تحمل می کند. اما بعد با پای لنگان دوباره به جبهه می رود و آموزش تخریب می بیند و تخریب چی می شود و اتفاقاتی سخت برایش رخ می دهد. از جمله در عملیات کربلای ۴ که درباره اش می نویسد: «در عملیات کربلای ۴ بود و خمپاره زمانی می زدند. ساعات اولیه روز، تازه هوا روشن شده بود. خمپاره های زمانی طوری بود که بالای سرمان منفجر می شد و به زمین نمی رسید. این خمپاره خیلی از بچه ها را شهید کرد.»

ناگفته هایی از گردان یاسین

راوی «حماسه یاسین» رزمنده «سید محمد انجوی نژاد» است. او از رزمندگان گردان یاسین و گروهان قهار می گوید که رزمنده های غواص در جنگ ایران و عراق بودند. پیوستن به لشکر تخریب ۲۱ امام رضا (ع)، آشنایی با گردان های نوح، ستار، یاسین، شهادت هم رزمان، رو به رو شدن با نیرو های عراقی، پیروزی پس از جنگ، تمرین غواصی و جنگ های دریایی غواصی و همچنین خاطرات شرکت در عملیات کربلای ۴ از مهم ترین بخش های «حماسه یاسین» است. این کتاب تقدیم شده است به شهدای غواص و خانواده های شهدای گردان یاسین.

آواز های نخوانده

این کتاب، خاطرات «محمود امین پور» است و روایت هایش از خدمت سربازی در عملیات کربلای ۴ و کربلای ۵. او سال ۱۳۶۷ در پاتک عراقی ها در منطقه چنگوله و مهران به اسارت عراقی ها درآمد. خاطرات جنگ و اسارت او در ۸ فصل تدوین شده و گرچه هر یک از این فصل ها مستقل از دیگر فصل هاست، اما یک کل بهم پیوسته است و خاطره ای خواندنی را تشکیل می دهد.

آن روز سه و نیم بعد از ظهر

«آن روز سه و نیم بعد از ظهر» نیز خاطرات دوران جنگ «مهدی صمدی صالح» است که در بخش هایی از آن خاطرات عملیات کربلای ۴ روایت می شود. رزمنده ای همدانی که روایت های خواندنی را از این شکست تلخ ارائه می دهد. البته این کتاب تنها به عملیات کربلای ۴ محدود نمی شود و او خاطرات خود را چندسال حضور مداوم در جبهه بیان کرده است.