در آستانه صدسالگی حوزه علمیه قم، مراکز و مؤسسات تاریخی اسنادی کشور با همراهی حوزه علمیه قم در صدد برپایی همایشی بین المللی برای تبیین جنبه های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی تکاپوی یکصدساله این نهاد تأثیرگذار در تاریخ ایران و جهان برآمدند.

بر اساس این گزارش، دبیرخانه بزرگداشت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم چندی پیش فعالیت خود را آغاز کرد. این دبیرخانه در نظر دارد با تولید آثار علمی، پژوهشی، سمعی و بصری به مناسب صدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم، خاستگاه تاریخی حوزه قم و نقش اثرگذار این حوزه در تاریخ معاصر ایران را واکاوی کند.

دبیرخانه یکصدمین سال باز تأسیس حوزه علمیه قم طی فراخوانی از محققین، پژوهشگران، طلاب، دانشجویان و علاقمندان به تاریخ دعوت کرد تا با ارسال آثار علمی خود، این دبیرخانه را در تولید محتوای علمی همراهی کنند.

علاقمندان می توانند پس از انتخاب موضوع، چکیده آثار خود را در قالب فایل word حداکثر تا اول خردادماه ۱۴۰۱ به رایانامه howzeg100@irdc.ir ارسال کرده و یا در پایگاه اطلاع رسانی این دبیرخانه به آدرس www.howzeh100. ir ثبت نمایند. همچنین مهلت ارسال اصل مقالات، ۱ شهریورماه ۱۴۰۱ خواهد بود.

محورهای مقالات یکصدمین سال احیا و بازتاسیس حوزه علمیه قم به شرح زیر است:

الف) دوران زعامت آیت الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری

مواضع آیت الله حائری نسبت به انقلاب مشروطه

قرابت های سیاسی آیت الله حائری و آیت الله سیدکاظم طباطبایی یزدی در امور سیاسی

روابط سید حسن مدرس با آیت الله حائری

موضع آیت الله حائری نسبت به کودتای رضاخان و غوغای جمهوری خواهی او

تعامل آیت الله حائری با علمای تبعیدی عراق به ایران (آیات: اصفهانی، نائینی، خالصی، …)

مواضع آیت الله حائری و حوزه قم در خصوص تخریب بقیع

موضع آیت الله حائری نسبت به قیام و مطالبات علمای مهاجر اصفهان به رهبری حاج آقانورالله نجفی

موضع آیت الله حائری در واقعه ضرب و جرح شیخ محمدتقی بافقی توسط رضاخان

موضع آیت الله حائری نسبت به ایجاد محدودیت های رژیم رضاخان برای روحانیون و حوزه های علمیه (برگزاری آزمون، طرح تغییر لباس روحانیون، ….)

موضع آیت الله حائری نسبت به تبعید علمای آذربایجان

موضع آیت الله حائری راجع به ایجاد محدودیت و ممنوعیت های مربوط به عزاداری های مذهبی

موضع و اقدامات آیت الله حائری راجع به مهاجرت یهودیان به فلسطین

موضع آیت الله حائری راجع به واقعه کشف حجاب و قیام گوهرشاد

مناسبات آیت الله حائری با آیات: سید عبدالحسین شرف الدین، شیخ محمدحسین کاشف الغطاء، و شیخ عبدالکریم زنجانی

نظرات امام خمینی راجع به مواضع سیاسی آیت الله حائری نسبت به سیاست ها و اقدامات ضدمذهبی رضاخان

اقدامات عمرانی و رفاهی آیت الله حائری

سیاست های رژیم رضاخان در تقابل با حوزه علمیه قم

مقایسه اقدامات و رفتار رضاخان و آتاترک در مواجهه با دین و حوزه های علمیه

ب) حوزه علمیه قم در دوره مراجع ثلاث

مدیریت حوزه علمیه قم در دوران مراجع ثلاث پس از رحلت آیت الله حائری و از آن زمان تا ریاست آیت الله بروجردی

قم و حوزه در دوران اشغال متفقین

بازتاب نماز باران آیت الله خوانساری

تطور حوزه علمیه قم پس از رضاخان تا استقرار آیت الله بروجردی در قم

موضع حوزه علمیه قم نسبت به گفتمان های به اصطلاح نواندیشی دینی و ضددینی (شریعت سنگلجی، خرقانی، حکمیزاده، کسروی)

فتاوا و رسائل حجابیه علما و فضلا در وجوب حجاب و نقد کشف حجاب در دوره رضاخان و پس از او.

معرفی وبررسی مطبوعات (روزنامه و مجله) دینی قم: مسلمین، الاسلام، نشریه انجمن دیانتی، ندای حق، تاریخ اسلام، جهان اسلام، استوار، مجموعه حکمت، مکتب اسلام، مکتب تشیع، مکتب جعفری، مجله نجات نسل جوان، نشریه در راه حق، مجله کتابخانه مسجد اعظم

نقش روحانیون پرورش یافته حوزه علمیه قم در مذهبی کردن محیط و متون دانشگاه.

نقش دانشگاهیان پرورش یافته در حوزه های علمیه قم و دیگر شهرها و در مذهبی کردن محیط فکری و فرهنگی دانشگاه.

بررسی فعالیت های فرهنگی ناشران روحانی (دارالفکر، دارالعلم صدر، اسلامیه آخوندی، مصطفوی و….)

بررسی فعالیت های مدیران و آموزگاران روحانی مدارس، جدید قم و سهم آنان در تربیت نسل جوان دانش آموخته مذهبی (شهید بهشتی، عبدالمجید رشیدپور، نیری، دعوتی، محمدباقر تولیت)

انجمن های اسلامی قم با مدیریت و نظارت علما و فضلای آن شهر

ج) حوزه علمیه قم در دوران زعامت آیت الله العظمی بروجردی

مقدمات تعیین مرجعیت آیت الله العظمی بروجردی و نقش امام خمینی در این موضوع.

اوضاع سیاسی حوزه علمیه نجف اشرف در زمان اقامت آیت الله بروجردی در آن شهر

تأثیر جریان مشروطیت عثمانی بر حوزه نجف

تأثیر ناکامی مشروطیت در اندیشه و عملکرد سیاسی مراجع و علمای شیعه ایرانی و آیت الله بروجردی

مواضع مراجع شیعه ایرانی نسبت به کودتای رضاخان و صعود او به قدرت و نقش آیت الله بروجردی در آن مقطع

موضع آیت الله بروجردی نسبت به مطالبات علمای مهاجر اصفهان به قم

رویکرد آیت الله بروجردی نسبت به نهضت ملی و دولت دکتر مصدق

موضع آیت الله بروجردی نسبت به تشکیل مجلس مؤسسان دوم

مناسبات سیاسی آیت الله بروجردی و آیت الله کاشانی راجع به نهضت ملی شدن صنعت نفت

روابط سیاسی آیت الله بروجردی و شاه و دربار

بررسی مجموعه اقدامات آیت الله بروجردی برای جلوگیری از نفوذ بهائیان در ارکان مهم کشوری و لشکری

تأثیر فکری و سیاسی فداییان اسلام بر طلاب و روحانیون جوان حوزه علمیه قم.

واکنش مراجع و علما نسبت به محاکمه و اعدام فداییان اسلام.

واکنش آیت الله بروجردی نسبت به دستگیری و بازداشت آیت الله کاشانی.

موضع آیت الله بروجردی نسبت به عملکرد فداییان اسلام

موضع آیت الله بروجردی نسبت به لایحه اصلاحات ارضی دولت اقبال

برسی روابط و مناسبات آیت الله بروجردی و امام خمینی

موضع آیت الله بروجردی راجع به تأسیس دولت اسرائیل و اقدامات تجاوز کارانه آن علیه فلسطینی ها و کشورهای عربی

بررسی اعزام مبلغ به اروپا (آقایان محققی و حائری)

روابط آیت الله بروجردی با دو عالم برجسته شیعه ضد صهیونیست: شیخ محمدحسین کاشفالغطاء و شیخ عبدالکریم زنجانی

روابط آیت الله بروجردی با واعظ شهیر حجت الاسلام فلسفی

آیت الله بروجردی و موضوع دارالتقریب الاسلامی

برسی اقدامات آیت الله بروجردی دربنای تأسیسات دینی (مسجد اعظم و مدارس دینی)

د) حوزه علمیه قم از رحلت آیت الله العظمی بروجردی تا پیروزی انقلاب اسلامی

– تلاش رژیم پهلوی برای انتقال مرجعیت از ایران به نجف

مواضع علما، مراجع و تشکل های دینی قم نسبت به تصویب نامه انجمن های ایالتی و ولایتی

– مواضع علما، مراجع و تشکل های دینی قم نسبت به اصلاحات ارضی و پیامدهای این طرح

مناسبات امام خمینی و مراجع و علمای قم تا تبعید امام خمینی

مواضع مراجع، علما نسبت به رفراندوم ششم بهمن ۱۳۴۱ و سخنرانی های محمدرضا پهلوی در همدان و قم

واقعه فیضیه و بازتاب آن در حوزه های علمیه نجف، قم، مشهد، شیراز، تبریز

سخنرانی تاریخی امام خمینی در عصر عاشورا (۱۳ خرداد ۱۳۴۲) و بازتاب آن در سراسر کشور

دستگیری امام خمینی و واکنش مراجع، علما و حوزه های علمیه قم و نجف اشرف و جهان اسلام نسبت به آن.

واقعه ۱۵ خرداد و واکنش حوزه های علمیه ایران و عراق

عملکرد و مواضع رژیم شاه و جریان های سیاسی کشور در قبال واقعه ۱۵ خرداد

دستگیری علما و وعاظ سراسر کشور در جریان قیام ۱۵ خرداد

اقدامات و فعالیت های مراجع و علمای ایران و عراق پس از دستگیری و دوران حبس امام خمینی

واکنش حوزه علمیه قم نسبت به اعدام طیب و حاج اسماعیل رضایی

بازتاب آزادی امام خمینی در قم

اقدامات و فعالیت های امام خمینی از زمان آزادی تا ایراد سخنرانی در ۴ آبان ۱۳۴۳

بازتاب سخنرانی امام خمینی بر علیه کاپیتولاسیون در ۴ آبان ۱۳۴۳ در داخل و خارج از کشور

واکنش مراجع و علمای حوزه علمیه ایران و عراق نسبت به دستگیری و تبعید امام خمینی (ره)

تأثیر قیام ۱۵ خرداد بر فعالیت و اقدامات گروه های سیاسی

ویژگی های سیاسی و فکری قیام پانزده خرداد

تأثیر قیام ۱۵ خرداد بر روند مبارزات حوزه های علمیه و جریان روشنفکری کشور

بازتاب ترور حسنعلی منصور در حوزه علمیه و محافل مذهبی سراسر کشور

فعالیت ها و اقدامات امام خمینی در دوران اقامت در نجف اشرف (۱۳۴۴ ۱۳۵۷)

واکنش امام خمینی نسبت به اقدامات رژیم بعث در اخراج ایرانیان از عراق

طرح مجدد مباحث مربوط به ولایت فقیه و بازتاب آن در عراق، ایران و سایر کشورهای اسلامی

مناسبات امام خمینی با مراجع و علمای نجف اشرف

مواضع امام خمینی در خصوص جشن های ۲۵۰۰ ساله، تغییر تقویم و حزب رستاخیز

تأثیر شخصیت و اندیشه های امام خمینی بر اندیشمندان و روحانیون کشورهای اسلامی و رشد جریانات ضد استکباری در جهان اسلام

روابط و مناسبات امام خمینی با انجمن های اسلامی دانشجویی خارج از کشور

عملکرد مؤسسات آموزشی به ریاست علما و فضلای قم: دارالتبلیغ اسلامی، مدرسه حقانی، دبیرستان دین و دانش، مؤسسه در راه حق

تلاش گروهی از فضلای حوزه علمیه قم در تدوین برنامه «حکومت اسلامی»

-نقش فضلا و طلاب حوزه علمیه قم درگسترش امواج نهضت امام خمینی (ره)

-تعامل حوزه علمیه قم با نهادهای مردمی (گروه شیعیان، مدارس اسلامی، کانون توحید، هیئات مذهبی و…)

نقش نشریات زیرزمینی و مخفی بعثت و انتقام در تداوم نهضت امام خمینی و آگاه سازی مردم علیه رژیم شاه

موضع علما و روحانیون نسبت به قانون جدید خانواده در دهه چهل

موضع حوزه علمیه قم نسبت به گروه ها و سازمان های مسلح اسلامی دهه چهل و پنجاه شمسی (هیئت های مؤتلفه اسلامی، حزب ملل اسلامی، سازمان مجاهدین خلق، فجر اسلام گروه های هفتگانه)

رویکرد حوزه علمیه قم به جریان روشنفکری دینی دهه چهل و پنجاه: مهندس بازرگان و دکتر شریعتی

بازتاب شهادت آیت الله سعیدی و غفاری و دیگر علما در جوامع روحانی

تظاهرات روحانیون حوزه های علمیه قم در سالگرد ۱۵ خرداد در سال ۱۳۵۴

مواضع مراجع، علما و فضلای حوزه علمیه قم راجع به کتاب شهید جاوید

مواضع مراجع و علمای حوزه علمیه قم راجع به قتل شهید شمس آبادی

نظر مراجع قم در خصوص تأسیس حزب رستاخیز

واکنش مراجع قم نسبت به تغییر تاریخ هجری شمسی به تاریخ شاهنشاهی

مواضع مراجع، علما و تشکل های روحانی قم نسبت به آتش زدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست ها

مواضع مراجع و علمای قم نسبت به جنگ های اعراب و اسرائیل (سه جنگ)

-اقدامات حوزه علمیه و علما در کمک رسانی به مردم در بلایای طبیعی (زلزله بوئین زهرا، طبس، فردوس و…)

تأثیر رحلت حاج آقا مصطفی خمینی در شتاب گرفتن انقلاب اسلامی

مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم راجع به مقاله توهین آمیز روزنامه اطلاعات نسبت به امام

مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم راجع به واقعه ۱۹ دی قم

تأثیر اربعین های واقعه ۱۹ دی و ۲۹ بهمن ۱۳۵۶ بر شتاب گرفتن روند انقلاب اسلامی

مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم پیرامون رحلت حاج آقا مصطفی خمینی در آبان ۵۶

مواضع مراجع، علما و روحانیون حوزه علمیه قم پیرامون مهمترین رویدادهای سیاسی سال ۵۶ و ۵۷

نماز عیدفطر ۱۳۵۷ و تأثیر آن بر گسترش تظاهرات انقلابی در کشور

مواضع امام، مراجع و علما پیرامون واقعه جمعه خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷، واقعه ۱۳ آبان ۱۳۵۷، و تغییر دولت ها از آموزگار تا شاپور بختیار خروج شاه از کشور، ورود امام خمینی، معرفی دولت بازرگان.

-نقش روحانیون در تشکیل و اداره شورای انقلاب

- تحصن علما در مسجد دانشگاه تهران

- نقش آیت الله گلپایگانی در تحولات سال ۱۳۵۶ ۱۳۵۷

- نقش علمای تبعیدی در گسترش انقلاب به سراسر کشور

- نقش نمایندگان مراجع در سراسر کشور در گسترش حوزه های علمیه و روند انقلاب

- تعامل حوزه علمیه قم و نجف

- تشکل های دینی خواهران در سراسر کشور پیش از انقلاب

- پایه گذاری مدارس علمیه خواهران

-سیرفعالیت های هنری در حوزه علمیه قم

- حلقه درس فلسفه علامه طباطبایی و نگارش اصول فلسفه و روش رئالیسم

- حلقه درس تفسیر قرآن علامه طباطبایی و نگارش تفسیر المیزان

- مناظرات و مکاتبات علمی هانری کوربن و علامه طباطبایی

ه) حوزه علمیه قم پس از پیروزی انقلاب اسلامی

-نقش روحانیت و مرجعیت در تأسیس و تثبیت نظام اسلامی

-نقش حوزه و علما در تأسیس نهادهای انقلابی (کمیته انقلاب اسلامی، جهاد سازندگی، سپاه پاسداران و…)

-نقش حوزه و روحانیت در تدوین قانون اساسی

-حضور و نقش روحانیت در مجلس خبرگان رهبری

نقش مؤسسات و نهادهای آموزشی حوزه در تحولات فرهنگی – اجتماعی بعد از انقلاب

-فعالیت های فرهنگی – علمی حوزه و روحانیت در عرصه بین الملل

-حضورعلما و روحانیون حوزوی در دفاع مقدس

-خدمات اجتماعی حوزه و روحانیت بعد از انقلاب

– همراهی و حمایت مراجع و حوزه با رهبری آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله)

-حوزه و چالش های فکری – سیاسی پیش روی انقلاب

-نقش حوزه در حل چالش های پیش روی نظام (مسائل اقتصادی، حقوقی – قضائی، حکمرانی، تمدن سازی)

-مواضع حوزه و روحانیت نسبت به تحولات مهم جهان اسلام (مسئله فلسطین، افغانستان، بیداری اسلامی و…)