استاد دانشگاه قرآن و حدیث در خصوص نسبت اطاعت از امام عصر(عج) با تعقل، اظهار کرد: به تعبیر امام علی(ع)، خداوند همه پیامبران را فرستاد تا «یثیروا دفائن العقول» رخ دهد، یعنی عقل انسان ها شکوفا شود؛ امام زمان هم مسیر پیامبر را می رود و تلاش می کند تا مردم را به مسیری هدایت کند که خرافه نپرستند و از خرافات دفاع نکنند.
حجت الاسلام والمسلمین احمد غلامعلی، استاد دانشگاه
قرآن و حدیث در گفت وگو با ایکنا، ضمن تبریک ایام نیمه شعبان با بیان اینکه برکات امام
قائم(ع) در دوره غیبت ممکن است مورد سؤال افراد واقع شود، گفت:
ما در سیر حرکتی بعد از رسالت پیامبر نیازمند دستورات
و آموزه های ائمه هستیم و این مسئله روشن است، اما اینکه امام زمان با وجود غیبت چگونه
می تواند مورد بهره مندی شیعیان و حتی علاقه مندان قرار بگیرند، بحث متفاوتی است.
وی با طرح این سؤال که آیا میان فرد معتقد به امام
با فرد غیرمعتقد تفاوتی در زندگی وجود دارد یا باید داشته باشد؟، افزود: اگر در عمل
در سبک زندگی میان این دو فرد تفاوتی وجود نداشته باشد، نشانگر آن است که فردی که به
ظاهر معتقد به امام است، در عمل باور چندانی به نقش امام در زندگی خود ندارد یا از
کارکرد امام مطلع نیست.
غلامعلی بیان کرد: روایت زیبایی از پیامبر و امام
صادق(ع) نقل شده است و آن اینکه شیعیان در عصر غیبت از ایشان بهره مند می شوند، همان
طور که مردم از خورشید در روز ابری بهره مند می شوند؛ وقتی خورشید وجود دارد، ولو اینکه
ابر جلوی آن را بگیرد، باز حرارت دهی، روشنایی و برخی آثار خود را ولو محدود دارد و
آن هدایت باطنی انسان ها است.
فایده باور به منجی
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: اگر ما در عمل باور
داشته باشیم که امامی هست که رفتار مرا می بیند و به اذن خدا اعمال مرا هدایت می کند؛
اعمال من به او عرضه می شود، خودش سبب می شود تا من حس خودکنترلی داشته باشم؛ یعنی
باید نگاه کنیم ببینیم این حرفی که می زنیم و این کاری که می کنیم، مورد رضایت امام
هست یا خیر؟ فرد معتقد به امام، او را حاضر می بیند، چون می بیند نیازمند شفاعت او
و تبعیت او هست، لذا باید سخن و رفتار و شنیدن و گفتن ما با امام هماهنگ شود.
وی افزود: اگر ما در ظاهر حرف از امام بزنیم، ولی
در عمل تلاشمان نزدیک کردن رفتارمان به امام نباشد، نتیجه آن همان بی اعتقادی به امام
است؛ پس امام در هدایت و یاری شیعیان همان نقش دوره حضور را دارد و تنها تفاوت، ندیدن
چهره امام است.
غلامعلی با بیان اینکه ما در تمامی ادیان و فرقه
ها و مذاهب، گرایش به معنویت را می بینیم، تصریح کرد: گرایش به عرفان های کاذب که وجود
دارد، نشانگر تمایل افراد به عرفان است. این افراد نزد شیخ و مرشد و رئیس فرقه می روند
و از او به زعم خودشان کمک می طلبند، آن هم از کسان که عمدتاً منحرف هستند و توانی
چون خود آنها دارند، اما فرد معتقد به امامت، در هر لحظه و هر مکانی می تواند با تضرع،
مشکلات خود را با امام در میان بگذارد و این ظرفیت بزرگی است که انسان بدون آنکه خودش
را کوچک کند، با امام صحبت می کند، البته نه اینکه امام جای خدا را می گیرد، بلکه امام
واسطه نجوای معتقدان با خداوند است.
وی در پاسخ به این پرسش که خدا چرا برخی افراد را
بر برخی دیگر تفضل داده است، افزود: این تفضل هم نشانه لطف خداوند است، البته این افراد
یعنی ۱۴ معصوم هم مانند بقیه انسان ها، خودشان در مسیر گناه نرفتند و حتی فکر گناه
هم نمی کنند، اما بقیه مردم نه تنها فکر گناه، بلکه گناه هم مرتکب می شوند.
غلامعلی در پاسخ به این سؤال که برخی می گویند اطاعت
از امام در تضاد با تعقل و کرامت مردم است، اظهار کرد: به تعبیر امام علی(ع)، خداوند
همه پیامبران را فرستاد تا «یثیروا دفائن العقول» رخ دهد، یعنی عقل انسان ها شکوفا
شود؛ امام هم مسیر پیامبر را می رود؛ امام تلاش می کند تا مردم را به مسیری هدایت کند
که خرافه نپرستند و از خرافات دفاع نکنند؛ تلاش می کند تا دچار احساسات ناپسند نشوند،
مردم را به تعقل و اندیشیدن سوق می دهد آن هم با بینات است همان طور که در قرآن هم
عبارت «بالبینات» بیان شده است.
زدوده شدن خرافات و اباطیل با ظهور منجی
وی با بیان اینکه شیوه امام مهدی همان شیوه امام
علی(ع) و قضاوت حضرت داود(ع) است، تأکید کرد: همه بشریت هم وظیفه دارند که عقل خود
را رشد دهند و زمینه را برای ظهور فراهم کنند، انسان ها باید به این نقطه برسند که
احساسات باطل، خرافات، شایعات و اباطیل انسان را به جایی نمی رساند، بلکه عقل و علم
است که موجب رشد انسان است و امام هم این رسالت را برعهده دارد که عقول را رشد دهد
و وقتی عقول رشد کند، نگاه انسان ها به دنیا و هستی تغییر خواهد کرد.
غلامعلی تصریح کرد: البته این مسئله تا حدودی در
حال رخ دادن است؛ پیامبر در روایتی فرمودند که «انتظار الفرج افضل من الفرج»؛ یعنی
انتظار امام کشیدن از خود فرج فضیلت بیشتری دارد؛ مثلاً اگر یک خواستگار برای دختری
بیاید قطعاً زمینه را برای حضور خواستگار و خانواده اش فراهم می کند، خانه را تمیز
و گل و شیرینی تهیه می کند؛ انسان منتظر هم همین ویژگی را دارد و باید داشته باشد.
وی تأکید کرد: ما در انتظار امامی هستیم که دروغ
نمی گوید، وعده های توخالی نمی دهد، اهل فریب نیست و شایعه را نه می پذیرد و نه اجازه
رواج آن را می دهد، بلکه بر محور تفکر و عقلانیت توحیدی مشی و حرکت می کند. امامی قرار
است بیاید که دلسوز است و محبت به همه را می پسندد و رحمتش بر غضبش پیشی گرفته است.
بنابراین ما هم که خود را پیرو چنین امامی می دانیم، نباید اهل غیبت و تهمت و دروغ
و فریب شایعات باشیم. باید دلسوز و خیرخواه دیگران باشیم و به همین دلیل انتظار فرج
بر فرج برتری دارد.
وی افزود: ما امروز بدون آنکه در دوره حضور امام
باشیم، همان طوری عمل می کنیم که امام می خواهد و چنین انسان هایی قطعاً بسیار متفاوت
از کسانی هستند که امام علی(ع) و امام حسین(ع) را دیدند و دعوت او را شنیدند، اما یا
علیه او شمشیر کشیدند یا سکوت کردند. ما به یک اشارت کار می کنیم، ولی آنها با گفتن
امام هم کاری انجام نداده و اطاعت نکردند.
منبع: ایکنا